รุกขมรดก เป็นต้นไม้ขนาดใหญ่ที่มีคุณค่าหรือมีความสำคัญทางประวัติศาสตร์ มีลักษณะเฉพาะไม่เหมือนใครซึ่งไม่สามารถถูกแทนที่ได้ เกณฑ์พื้นฐานสำหรับการกำหนดต้นไม้มรดกที่มีคุณค่าคือ อายุ ความหายาก และขนาด รวมถึงสุนทรียศาสตร์ พฤกษศาสตร์ นิเวศวิทยา และคุณค่าทางประวัติศาสตร์[1] ในบางประเทศมีการตรากฎหมายเพื่อคุ้มครองต้นไม้ที่เป็นมรดกของชาติ เช่น สิงคโปร์ [2] สหรัฐอเมริกา[3]ในศาสนาพุทธมีแนวคิดในเรื่องการให้คุณค่ากับต้นไม้มรดกมาช้านาน เช่น ความเชื่อในเรื่องรุกขเจดีย์ หรือการดูแลพระศรีมหาโพธิ์ ในฐานะเจดีย์หรือสิ่งแทนพระศาสดาเพื่อการสักการะ[4]สำหรับในประเทศไทยมีการกำหนดคุณค่าให้กับต้นไม้ที่มีขนาดใหญ่และมีความสำคัญอย่างเป็นทางการโดยรัฐ ในปี พ.ศ. 2560 โดยกระทรวงวัฒนธรรม ร่วมกับกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม มีการคัดเลือกต้นไม้ในประเทศไทยที่มีขนาดใหญ่ อายุประมาณหนึ่งร้อยปีขึ้นไป หรือต้นไม้ที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์ เพื่อประกาศขึ้นทะเบียนให้เป็นต้นไม้สำคัญของชาติในวาระสำคัญต่าง ๆ ของประเทศ[5]