ลูกอ๊อด (
อังกฤษ: Tadpole, Pollywog, Porwigle) หรือ
ลูกฮวก หรือ
อีฮวก ใน
ภาษาอีสานหรือ
ภาษาเหนือ เป็นชื่อเรียกของ
ตัวอ่อนของ
สัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำใน
อันดับกบ (Anura) เมื่อโตเต็มวัย ลูกอ๊อดจะมีรูปร่างเช่นเดียวกบปกติทั่วไป แต่กระนั้นก็ยังมีกบบางชนิดที่ไม่มีช่วงวัยลูกอ๊อดลูกอ๊อด มีรูปร่างโดยทั่วไปคล้าย
ปลา มีหาง ไม่มี
ขา หายใจด้วยเหงือก ส่วนหัวมีขนาดโตมาก ซึ่งลูกอ๊อดของกบแต่ละ
วงศ์ก็มีรูปร่างและลักษณะแตกต่างออกไป โดยแบ่งตามโครงสร้างของ
ปาก, โครงสร้างของห้องเหงือก, และจำนวนและตำแหน่งของช่องเปิดเหงือกที่เป็นทางผ่านออกของน้ำซึ่ง สามารถจำแนกเป็น 4 แบบได้ คือ1. มีช่องปากยาวและแคบ ไม่มีจะงอยปากและไม่มีตุ่มฟันบริเวณปาก ช่องเปิดห้องเหงือกมี 2 ช่องอยู่ทางด้านข้างของลำตัว กินอาหารด้วยการกรองเข้าปาก เช่น กบในวงศ์
Pipidae2. มีช่องปากเล็กและซับซ้อนมากกว่าแบบที่ 1 แต่ไม่มีจะงอยปากและไม่มีตุ่นฟันที่บริเวณปาก ช่องเปิดของห้องเหงือกมีช่องเดียวอยู่ทางด้านท้ายตัวและในแนวกลางลำตัว กินอาหารด้วยการกรอง เช่น กบในวงศ์
Microhylidae3. ช่องปากมีจะงอยปากและมีตุ่มฟัน ช่องเปิดของห้องเหงือกมีช่องเดียวอยู่ในแนวตรงกลางลำตัว ได้แก่ กบในวงศ์
Ascaphidae,
Bombinatoridae,
Discoglossidae4. ช่องปากมีจะงอยปากและมีตุ่มฟัน ช่องเปิดของห้องเหงือกมีช่องเดียวอยู่ทางด้านข้างลำตัวและทางซ้ายของลำตัว ซึ่งลักษณะของกบส่วนใหญ่นอกจากนี้แล้ว ลูกอ๊อดแต่ละชนิดจะมีรูปร่างต่างกันแล้ว ยังมีระบบนิเวศที่อาศัยแตกต่างกันอีก ลูกอ๊อดบางชนิดจะว่ายน้ำระดับผิวน้ำหรือกลางน้ำและกินอาหาร แต่บางชนิดจะไม่กินอาหารแต่จะใช้อาหารจาก
ถุงไข่แดงที่ติดมาจาก
ไข่แทน บางชนิดเกาะติดอยู่กับก้อน
หินหรือโขดหินใน
ลำธารที่มีน้ำไหลแรง บางชนิดซุกซ่อนตัวอยู่ใน
โคลนที่ใต้พื้นน้ำ ขณะที่บางชนิดจะอยู่ในน้ำบน
ใบไม้[1]ลูกอ๊อด สามารถนำไปปรุงเป็นอาหารได้ในอาหารพื้นบ้านแบบอีสานหรืออาหารเหนือ เช่น แอ็บ, หมก หรือน้ำพริก
[2]