วรัทยา นิลคูหา (จุ๋ย) เป็นบุตรคนเล็กจากพี่น้องทั้งหมด 3 คน มีพี่ชาย 2 คน ของ นาย อำนาจ และ นางลูกอินทร์ นิลคูหา ปัจจุบันบิดามารดาพักอาศัยอยู่ในจังหวัดประจวบคีรีขันธ์[1] เธอเป็นหลานสาวของพลตำรวจโทดำรงศักดิ์ นิลคูหา อดีตผู้บัญชาการตำรวจนครบาล[2]ครอบครัวนับถือศาสนาคริสต์นิกายโรมันคาทอลิก วรัทยากล่าวว่าเธอไม่เคร่งศาสนา[3] เธอกล่าวว่าเธอจะสวดวันทามารีอากับสายประคำ[4] แต่ก็ปรากฏว่าเธอปฏิบัติศาสนกิจทางศาสนาพุทธอยู่เสมอ วรัทยาสำเร็จการศึกษาระดับมัธยมศึกษาจากโรงเรียนสุรนารีวิทยา ระดับปริญญาตรีจากคณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ปีที่จบการศึกษา พ.ศ. 2548 และมีความสามารถพิเศษคือเล่นไอคิโด[5]

มีผลงานละครเรื่องแรกคือ กษัตริยา ของค่ายกันตนาทางช่อง 5 และมีผลงานอย่างต่อเนื่อง ทั้งละคร พิธีกร และถ่ายแบบ ในปี 2555 เธอได้ขอคืนสัญญากับทางบริษัท กันตนา

ในปี 2557 เธอมีผลงานสร้างชื่อในละครเรื่อง สามีตีตรา จากบทบาทสายน้ำผึ้ง ทำให้เธอได้รับรางวัลโทรทัศน์ทองคำและรางวัลนาฏราช ในสาขานักแสดงสมทบหญิงยอดเยี่ยม และ Nine entertain awards ครั้งที่ 8 สาขานักแสดงหญิงแห่งปี

ปัจจุบันเป็นนักแสดงอิสระและพิธีกรของ เวิร์คพอยท์ เอ็นเทอร์เทนเมนท์[6]

ปัจจุบันเธอคบหากับพุฒิชัย เกษตรสิน หรือดีเจพุฒ และได้เข้าพิธีมงคลสมรสเมื่อวันที่ 16 พฤศจิกายน พ.ศ. 2561