แพทย์จะทำการวินิจฉัยโรคจากการซักประวัติ ตรวจร่างกาย ส่งเอกซเรย์ปอด เก็บเสมหะตรวจและเพาะเชื้อ เผื่อดูผลตรวจยืนยันว่าเป็นโรคนี้หรือไม่

การรักษาในปัจจุบันมี่ความก้าวหน้าไปมาก วัณโรคปอดสามารถรักษาให้หายขาดได้ ด้วยยาที่มีประสิทธิภาพสูงโดยใช้เวลาเพียง 6 เดือนเท่านั้น ส่วนใหญ่หลังรักษาไปแล้ว 2 สัปดาห์ โอกาสแพร่เชื้อจะต่ำลงมากคนไข้สามารถทำงานได้ตามปกติ

หากมุ่งหวังผลการรักษาที่สมบูรณ์ คนไข้จะต้องรับประทานยาอย่างต่อเนื่องและสม่ำเสมอ ตามชนิดและขาดที่แพทย์สั่งจนครบ ปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด มาเอกซเรย์และตรวจเสมหะตามกำหนดนัดของแพทย์

นอกจากการรับประทานยาแล้ว คนไข้ควรรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ โดยเฉพาะเนื้อสัตว์ ไข่ นม ผลไม้ งดสิ่งเสพติดทุกชนิดและมาพบแพทย์ตามนัดหมายทุกครั้ง หรือเมื่อมีอาการผิดปกติ เช่น มีอาการผื่นคัน ตัวเหลือง ตาเหลือง (ซึ่งอาจเกิดเนื่องจากยาที่รับประทานอยู่)

คนไข้ควรระมัดระวังการแพร่เชื้อไปสู่ผู้อื่น เช่น การใช้ช้อนกลางในการรับประทานอาหาร ไอหรือจามใช้ผ้าเช็ดหน้าปิดปาก