วัดมนูหะ หรือ มะนูฮาพะย่า (พม่า: မနူဟာဘုရား) เป็นวัดและโบราณสถานที่สร้างโดยพระเจ้ามนูหะ กษัตริย์มอญแห่งอาณาจักรสุธรรมวดี ขณะที่พระองค์ทรงถูกจองจำในเมืองพุกามในรัชสมัยพระเจ้าอโนรธามังช่อ ปัจจุบันตั้งอยู่ในเขตมัณฑะเลย์ ประเทศพม่าตามประวัติได้เล่าว่าพระเจ้าอโนรธามังช่อ กษัตริย์พุกาม ได้ทรงทำสงครามกับอาณาจักรสุธรรมวดี เมืองหลวงของมอญและได้รับชัยชนะ จึงทรงกวาดต้อนกษัตริย์แห่งสุธรรมวดีคือพระเจ้ามนูหะมาจองจำในเมืองพุกาม โดยไม่ให้อิสระอะไรมากนัก ต่อมาพระองค์ได้ทรงมีพระบรมราชานุญาติให้พระเจ้ามนูหะสร้างวัดเพื่อเป็นสถานที่บำเพ็ญพระราชกุศล ซึ่งคือวัดมนูหะแห่งนี้ พระองค์จึงทรงระบายความคับแค้นพระทัยผ่านการสร้างวัดโดยทรงสร้างให้พระประธานปางขัดสมาธิในวิหารมีขนาดใหญ่จนพระอังสา (ไหล่) ของพระพุทธรูปชิดติดกับผนังทั้งสองข้างและมีลักษณะอึดอัด ชาวไทยจึงรู้จักกันในนาม พระอึดอัด นอกจากพระพุทธรูปปางสมาธิแล้วในอีกวิหารหนึ่งยังมีพระพุทธรูปปางไสยาสน์เสด็จดับขันธปรินิพพาน ซึ่งถูกสร้างในลักษณะที่ดูอึดอัดเช่นกัน โดยมีพุทธลักษณะทรงยิ้ม นักโบราณคดีบางกลุ่มตีความว่าพระเจ้ามนูหะทรงจะสื่อว่า ความตาย (พระนิพพาน) เท่านั้น จะช่วยให้เราหลุดพ้นได้[1][2][3]