วัดไทยลุมพินี ตั้ง อยู่ในปริมณฑลสังเวชนียสถานที่ประสูติของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ณ สวนลุมพินีวัน ราชอาณาจักรเนปาล สร้างขึ้นด้วยศรัทธาของพุทธบริษัทชาวไทย ในนามของรัฐบาลแห่งพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว โดยใช้งบประมาณแผ่นดิน และผู้ศรัทธาร่วมทาบุญ ทาสัญญาเช่าที่ดิน จากรัฐบาลเนปาล จานวน ๓ แปลง รวมพื้นที่ ๘ เอเคอร์ (๒๐ ไร่เศษ) เป็นระยะเวลา ๙๙ ปี เพื่อเป็นการบูชาคุณพระพุทธศาสนา และร่วมเฉลิมฉลอง ในวโรกาสที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงครองสิริราชสมบัติ ครบ ๕๐ ปี

คณะรัฐมนตรีในรัฐบาลไทยมีมติเห็นชอบในหลักการให้สร้างวัดไทยลุมพินีขึ้น(๑๕ ธันวาคม ๒๕๓๕) โดยใช้เงินงบประมาณแผ่นดิน และมอบหมายให้กระทรวงศึกษาธิการ แต่งตั้งคณะกรรมการก่อสร้าง เพื่อทาหน้าที่ในการออกแบบและควบคุมการก่อสร้าง ให้เป็นไปตามเป้าหมาย คือ การส่งเสริมเผยแผ่พระพุทธศาสนา ศิลปะและวัฒนธรรมไทย ตามข้อตกลง (Commitment) ระหว่างรัฐบาลไทยกับรัฐบาลเนปาล ในโครงการพัฒนาลุมพินีสถาน เพื่อให้เป็นศูนย์กลางการเผยแผ่ และสืบสานพระพุทธศาสนาต่อไป

เมื่อ ปี ๒๕๓๘ การก่อสร้างจึงเริ่มขึ้น โดยพระเมตตาของสมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก เสด็จมาทรงประกอบพิธีวางศิลาฤกษ์ เมื่อวันที่ ๑๙ พฤศจิกายน พ.ศ.๒๕๓๘ มีรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงศึกษาธิการ เอกอัครราชทูต กรมการศาสนา กรรรมการพัฒนาลุมพินีวัน (Lumbini Development Trust) และพุทธบริษัทชาวไทยและเนปาล มาร่วมในพิธีเป็นจานวนมาก

เมื่อกรมการศาสนาได้รับมอบหมายให้ดูแลงานก่อสร้าง จึงลงมือสร้างศาสนสถาน ตามแผนที่กาหนดไว้ ในปี พ.ศ.๒๕๓๙ ปรากฏผลงาน คือ การปรับระดับพื้นที่บริเวณวัด สร้างกาแพงรั้วรอบวัด หอฉัน หอสวดมนต์ และกุฏิสงฆ์ ๒ หลัง จัดทาระบบไฟฟ้า น้าประปา สร้างสระโบกขรณี ถังเก็บน้า บ่อบาดาล ปลูกต้นไม้สาคัญตามพุทธประวัติ จัดสวนไม้ดอก ไม้ประดับ ให้เป็นรมณียสถานที่สวยสดงดงาม และระบบสาธารณูปโภคอื่นๆ ปัจจุบันวัดไทยลุมพินีอยู่ในความดูแลของสานักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติและสถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงกาฐมาณฑุ

ตามกาหนด วัดนี้จะเสร็จภายใน พ.ศ.๒๕๔๐ เพื่อร่วมเฉลิมฉลอง ในวโรกาสที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๙ ทรงครองสิริราชสมบัติ ครบ ๕๐ ปี แต่เนื่องด้วยภาวะเศรษฐกิจขณะนั้นไม่อานวย งานจึงยืดเวลาออกมา ถึงอย่างไรก็ตาม ตามแผนที่วางไว้อีกวาระหนึ่ง๒

ว่า วัดไทยลุมพินี จะเสร็จสมบูรณ์ภายในปี ๒๕๕๙ และสามารถผูกพัทธสีมา ฝังลูกนิมิตได้ ในปี ๒๕๖๐ นี้

ต่อมาสถานเอกอัครทูต ณ กรุงกาฐมาณฑุ ขอให้กรมการศาสนา นาความกราบเรียน ต่อมหาเถรสมาคม เพื่อขอพระภิกษุมาอยู่ประจาเป็นการถาวรดังเช่นวัดอื่นๆ ในบริเวณลุมพินี และ จะได้ช่วยดูแลงานก่อสร้างตามโครงการ ทั้งยังจะเป็นที่เคารพ กราบไหว้ ของชาวไทยและชาว ต่างประเทศ ที่เดินทางไปแสวงบุญ นอกจากนี้ ยังจะเป็นผู้แทนของคณะสงฆ์ ในการเผยแผ่ พระพุทธศาสนา ในสถานที่ประสูติของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าด้วย

มหาเถรสมาคมประชุมครั้งที่ ๒๘/๒๕๔๒ (๑๖ สิงหาคม ๒๕๔๒) มีมติ มอบหมายให้วัดไทยพุทธคยา ในฐานะหัวหน้าพระธรรมทูตสายประเทศอินเดีย ช่วยจัดส่งพระธรรม ทูตไปช่วยดูแลงานก่อสร้างที่วัดไทยลุมพินี ตามความประสงค์ของรัฐบาล

พระเทพโพธิวิเทศ (ทองยอด ภูริปาโล ป.ธ.๙) ในฐานะหัวหน้าพระธรรมทูต ได้ มอบหมายให้ พระครูปลัดสุวัฒนสัทธาคุณ (วีรยุทธ์ วีรยุทฺโธ) ปัจจุบันดารงสมณศักดิ์ที่ “พระเทพ โพธิวิเทศ” พระธรรมทูตสายประเทศอินเดีย วัดไทยพุทธคยา ซึ่งขณะนั้นทาหน้าที่เป็นประธานคณะ สงฆ์วัดไทยกุสินาราเฉลิมราชย์ สาธารณรัฐอินเดีย ซึ่งระยะทางใกล้กับวัดไทยลุมพินีอยู่แล้ว โดยให้ มาปฏิบัติหน้าที่ เป็นผู้ดูแลงานก่อสร้าง และปฏิบัติหน้าที่เจ้าอาวาสวัดไทยลุมพินี พร้อมกับคัดสรร คณะปูรกะ จากวัดไทยกุสินาราเฉลิมราชย์เพิ่มอีก ๔ รูป เป็นสงฆ์ปัญจวรรค มาอยู่ประจา ตั้งแต่ วันที่ ๓ กุมภาพันธ์ พ.ศ.๒๕๔๒ เป็นต้นมา