วิกรมสัมวัต (
IAST: Vikrama Samvat; ย่อเป็น VS) หรือ
พิกรมสัมพัต (
IAST: Bikrama Sambat; ย่อเป็น BS) หรือ
ปฏิทินวิกรมี เป็น
ปฏิทินฮินดูที่มีใช้ในประวัติศาสตร์ของ
อินเดียและ
เนปาล โดยปกติปีของวิกรมสัมวัตจะเร็วกว่าคริสต์ศักราชตามปฏิทินเกรกอเรียนอยู่ 57 ปี ยกเว้นในระหว่างเดือนมกราคมถึงเมษายน ซึ่งจะเหลือที่ไวกว่า 56 ปี วิกรมสัมวัตเป็นหนึ่งในสองปฏิทินทางการของ
ประเทศเนปาล ควบคู่กับ
เนปาลสัมพัต[1][2]เอกสารและจารึกโบราณจากยุคกลางจำนวนมากที่พบในอินเดียใช้ระบบปีแบบวิกรมสัมวัต ว่ากันว่าชื่อนี้ตั้งตามกษัตริย์ในตำนาน
วิกรมาทิตยะ และไม่ปรากฏชื่อวิกรมสัมวัตในหลักฐานใด ๆ ก่อน ศตวรรษที่ 9 มีพบระบบปฏิทินเดียวกันแต่ใช้คนละชื่อ เช่น กฤตะ (Krita) และ มลวะ (Malava)
[3] ในสมัยอาณานิคม นักวิชาการเชื่อว่าระบบปีวิกรมสัมวัตอ้างอิงจากการฉลองการที่วิกรมาทิตยะสามารถขับไล่
สกะออกจาก
อุชไชนะสำเร็จ กระนั้น ในภายหลังไม่ปรากฏหลักฐานทางประวัติศาสตร์ที่สนับสนุนข้อเสนอแนะนี้ งานเขียนเริ่มปรากฏใช้วิกรมสัมวัตในศตวรรษที่ 9 โดยเฉพาะของฮินดู ในขณะที่ชิ้นงานพุทธและไชนะยังคงใช้ปีที่อ้างอิงจากพระพุทธเจ้าและพระมหาวีระตามลำดับ
[4]วิกรมสัมวัตปราฏใช้งานโดยชาว
ฮินดู,
ซิกข์[5] และ
ปาทาน[6] วิกรมสัมวัตเป็นหนึ่งในระบบปฏิทินฮินดูท้องถิ่นมากมายที่มีใช้ในอนุทวีปอินเดีย ระบบวิกรมสัมวัตใช้สิบสอง
เดือนซีนอดิกแบบจันทรคติ และ 365
วันตามสุริยคติ[5] ส่วนในเนปาล ระบบปฏิทินนี้ถูกนำมาใช้โดย
ราชวงศ์รานาซึ่งประกาศให้ปฏิทินวิกรมสัมวัตเป็นปฏิทินทางการของประเทศในปี ค.ศ. 1901 หรือ ปีวิกรมสัมวัตที่ 1958
[7]