วิทยาลัยป้องกันราชอาณาจักร ก่อตั้งเมื่อวันที่ 2 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2498 โดย จอมพล ป. พิบูลสงคราม โดยเปิดการศึกษาเฉพาะผู้บริหารชั้นสูงของฝ่ายทหารและพลเรือนเท่านั้น

ต่อมาในปี พ.ศ. 2532 จึงเปิด หลักสูตรการป้องกันราชอาณาจักรภาครัฐร่วมเอกชน หรือ ปรอ. ขึ้นมาอีกหลักสูตรหนึ่ง เพื่อให้นักธุรกิจระดับเจ้าของกิจการหรือผู้บริหารได้เข้ารับการศึกษาร่วมกับผู้บริหารระดับสูงของภาครัฐ ในปี พ.ศ. 2546 เปิด หลักสูตรการป้องกันราชอาณาจักรภาครัฐ เอกชน และการเมือง หรือ วปม. โดยรับนักการเมืองเพิ่มเข้ามา ปัจจุบันหลักสูตร วปม. ไม่เปิดการศึกษา คงเหลือแต่หลักสูตร วปอ. และ ปรอ. นักศึกษาวิทยาลัยป้องกันราชอาณาจักรเป็นผู้บริหารระดับสูง โดยมีข้อกำหนดของผู้ที่จะได้รับการพิจารณาให้เข้าศึกษานี้ว่า

• ถ้าเป็นข้าราชการพลเรือน ต้องเป็นระดับอำนวยการระดับสูง หรือเทียบเท่า ขึ้นไป
• ถ้าเป็นข้าราชการทหาร ต้องมีชั้นยศระดับพันเอก นาวาเอก นาวาอากาศเอก รับเงินเดือนอัตราพันเอกพิเศษ นาวาเอกพิเศษ นาวาอากาศเอกพิเศษ ขึ้นไป
• ถ้าเป็นข้าราชการตำรวจ ต้องมีชั้นยศระดับพันตำรวจเอก รับเงินเดือนอัตราพันตำรวจเอกพิเศษ ขึ้นไป[2]