สำนักวิศวามิตร[6][3] เป็นชื่อสำนักศึกษาแห่งกษัตริย์ มีชื่อเสียงเช่นเดียวกันกับ สำนักตักกศิลา เป็นสำนักเก่าแก่ และเป็นสถานที่ศึกษาแห่งกษัตริย์ในสกุลศากยวงศ์ และสกุลโกลิยวงศ์ ตลอดถึงแม้กษัตริย์แห่งเมือง ไพศาลี ปาวา หรือกุสินารา หากไม่ศึกษาในสำนักตักกศิลาแล้ว ก็มักจะศึกษาไปจากสำนักวิศวามิตรนี้ สำนักวิศวามิตรมีที่ตั้งอยู่ ณ บริเวณ ต้นลำน้ำโรหิณี บริเวณตอนใต้เทือกเขาหิมาลัย เป็นที่ไกลออกไปกว่าสำนักตักกศิลา

คำว่า "สำนักวิศวามิตร" แปลว่า "สำนักแห่งความเป็นมิตรกับคนทั่วไป" อาจารย์แห่งสำนักในสมัยแรกๆ ส่วนใหญ่เป็นผู้ชำนาญทางวิชาฤษี พร้อมด้วยวิชาธนู อาจารย์วิศวามิตร แห่งสำนักวิศวามิตรทุกคน เป็นบุรุษที่มีใจดำรงมั่นต่อการอบรมศีลธรรม และศิลปวิทยา สำนักวิศวามิตรเป็นสถานที่อบรมสั่งสอนเจ้าชายสิทธัตถะในสมัยเยาว์วัย อาจารย์วิศวามิตรที่มีชื่อเสียง เป็นบุตรในสกุลลิจฉวีกษัตริย์แห่งกรุงไพศาลี ท่านมีพี่ชาย 2 คน มีน้องหญิง 1 คน และมีคนดูแลสำนักที่มีชื่อเสียง ชื่อสังกิจจ์ซึ่งเป็นคนดูแลเรื่องอาหารและความเป็นอยู่แก่นักศึกษาที่มาเล่าเรียนในสำนัก