กระโถนฤๅษี (ชื่อวิทยาศาสตร์: Sapria) เป็นสกุลพืชไม้ดอกจำพวกกาฝากหรือพืชเบียน ขึ้นอาศัยบนเถาองุ่นและพืชสกุลเครือเขาน้ำ (Tetrastigma) พืชสกุลนี้พบแค่ในป่าร้อนชื้นของเอเชียใต้และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ดอกของพืชสกุลกระโถนฤๅษีมีเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 20 ซม. มีสีแดงสว่างมีจุดสีเหลืองหรือขาว มีเพศเดียวและดอกเพศผู้และดอกเพศเมียอยู่แยกต้นกัน ดอกมี 10 กลีบซึ่งต่างจากญาติใกล้ชิดอย่างสกุลบัวผุดมีสามชนิดในสกุล กระโถนพระฤๅษี (S. himalayana) พบในประเทศกัมพูชา, บางส่วนของประเทศจีน, ตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศอินเดีย, ประเทศพม่า, ประเทศไทย และ ประเทศเวียดนาม ขณะที่ กระโถนนางสีดา (S. poilanei) พบในประเทศจีน, ประเทศกัมพูชา และประเทศไทย ชนิดที่ค้นพบใหม่ชนิดที่สาม กระโถนพระราม (S. ram) พบในประเทศไทยเท่านั้น