สถาบันการอาชีวศึกษาภาคใต้ ๑ ก่อตั้งเมื่อวันที่ 13 มิถุนายน พ.ศ. 2555 โดยกระทรวงศึกษาธิการ ได้ประกาศกฎกระทรวง เรื่อง การรวมสถานศึกษาอาชีวศึกษาเพื่อจัดตั้งสถาบันการอาชีวศึกษา พ.ศ. 2555[1] ให้จัดตั้ง สถาบันการอาชีวศึกษาภาคใต้ ๑ ซึ่งรวมวิทยาลัยการอาชีพ วิทยาลัยเทคนิค วิทยาลัยเทคโนโลยีและอุตสาหกรรมการต่อเรือ วิทยาลัยศิลปหัตถกรรม และวิทยาลัยอาชีวศึกษาในกลุ่มจังหวัดภาคใต้ฝั่งอ่าวไทย จำนวน 4 จังหวัด ได้แก่ จังหวัดชุมพร จังหวัดนครศรีธรรมราช จังหวัดพัทลุง และจังหวัดสุราษฎร์ธานี ประกอบด้วย 11 วิทยาลัย ดังนี้

ต่อมาเมื่อวันที่ 17 ตุลาคม พ.ศ. 2556 ได้มีการจัดตั้งส่วนราชการในสถาบันการอาชีวศึกษาภาคใต้ ๑ เพิ่มเติม ตามประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง การจัดตั้งส่วนราชการในสถาบันการอาชีวศึกษาภาคใต้ ๑ สังกัดสํานักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา[2] จำนวน 5 ส่วนราชการ ได้แก่

• สํานักงานผู้อํานวยการสถาบัน
• สํานักพัฒนายุทธศาสตร์และความร่วมมืออาชีวศึกษา
• สํานักพัฒนากิจการนักศึกษาและกิจการพิเศษ
• ศูนย์วิจัยและพัฒนาการอาชีวศึกษา
• อาชีวศึกษาบัณฑิต

ปัจจุบัน สถาบันการอาชีวศึกษาภาคใต้ ๑ ได้เปิดทำการสอนในระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.) ประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นสูง (ปวส.) และปริญญาตรี (สายเทคโนโลยีหรือสายปฏิบัติการ) โดยมีศูนย์กลางการบริหารตั้งอยู่ภายในวิทยาลัยเทคนิคนครศรีธรรมราช จังหวัดนครศรีธรรมราช