เป็นไม้พุ่มยืนต้นขนาดกลาง ความสูง 2-7 เมตร อายุยืนไม่น้อยกว่า 20 ปี ลำต้นและยอดคล้ายละหุ่ง แต่ไม่มีขน อยู่ในวงศ์ยางพารา เมื่อหักลำต้น ส่วนยอดหรือส่วนก้านใบจะมียางสีขาวขุ่นคล้ายน้ำนมไหลออกมา มีกลิ่นเหม็นเขียว

ดอก

ออกดอกเป็นช่อกระจุกที่ข้อส่วนปลายของยอด ขนาดดอกเล็กสีเหลืองมีกลิ่นหอมอ่อน ๆ

ผลและเมล็ด

ผลและเมล็ดมีไฮโดรเจนไซยาไนด์ (HCN) เมล็ดสบู่ดำมีสารพิษเรียกว่า curcin หากบริโภคแล้วทำให้เกิดอาการท้องเดินเหมือนสลอด เมื่อติดผลแล้วมีสีเขียวอ่อนเกลี้ยงเกลาป็นช่อพวงมีหลายผล เวลาสุกแก่จัดมีสีเหลืองคล้ายลูกจันทน์ รูปผลมีลักษณะทรงกลมขนาดปานกลาง เปลือกหนาปานกลาง

เมล็ด : เมล็ดจะสุกเมื่อแคปซูลเปลี่ยนจากสีเขียวเป็นสีเหลือง เมล็ดประกอบด้วยกรดไขมันอิ่มตัวประมาณ 20% และกรดไขมันไม่อิ่มตัว 80% และให้ผลผลิตน้ำมัน 25-40% โดยน้ำหนัก นอกจากนี้ในเมล็ดมีสารเคมีอื่น ๆ เช่นsaccharose , raffinose , stachyose , กลูโคส , ฟรุกโตส , กาแลคโตและโปรตีนน้ำมันส่วนใหญ่ประกอบด้วยกรดโอเลอิคและกรดไลโนเลอิก นอกจากนี้โรงงานยังมี curcasin, arachidic, myristic , ปาล์มิติและสเตียริกกรดและcurcin

ผลหนึ่งส่วนมากมี 3 พู โดยแต่ละพูทำหน้าที่ห่อหุ้มเมล็ดไว้ เมล็ดสีดำขนาดเล็กกว่าเมล็ดละหุ่งพันธุ์ลายขาวดำเล็กน้อย สีตรงปลายเมล็ดมีจุดสีขาวเล็กๆ ติดอยู่ เมื่อเก็บไว้นานจุดนี้จะหดตัวเหี่ยวแห้งลงขนาดของเมล็ดเฉลี่ย ความยาว 1.7-1.9 เซนติเมตร หนา 0.8-0.9 เซนติเมตร น้ำหนัก 100 เมล็ดประมาณ 69.8 กรัม เมื่อแกะเปลือกนอกสีดำออกจะเห็นเนื้อในสีขาว[5]