นายสมศักดิ์ เทพสุทิน เกิดวันที่ 13 มกราคม 2498 ที่ อำเภอศรีสำโรง จังหวัดสุโขทัย สำเร็จการศึกษาชั้น มศ.3 จากโรงเรียนศรีสำโรงชนูปถัมภ์ จังหวัดสุโขทัย จบการศึกษามัธยมศึกษาตอนปลาย จากโรงเรียนอำนวยศิลป์ พระนคร จบการศึกษาจาก ปริญญาตรีวิศวกรรมศาสตร์ สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง ในปี 2521 และ ปริญญาโทรัฐศาสตร์มหาบัณฑิต (สาขาบริหารรัฐกิจ) มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ในปี 2538 บิดาได้แก่ นายประเสริฐ เทพสุทิน

ชีวิตครอบครัว สมรสกับนางอนงค์วรรณ เทพสุทิน มีบุตร - ธิดา 2 คน คือ น.ส.ณัฐธิดา เทพสุทิน และ นายเทิดไท เทพสุทิน และดำเนินธุรกิจก่อสร้าง (ห้างหุ้นส่วน สุโขทัย เอ็นจิเนียริ่ง จำกัด) และกิจการฟาร์ม (เทิดไทฟาร์ม) ซึ่งหลังจากโดนตัดสิทธิ์ทางการเมืองจากการยุบพรรคไทยรักไทย สมศักดิ์ได้กลับมาบริหารเทิดไทฟาร์ม [3]

พ.ศ. 2556 ดำรงตำแหน่งประธานสโมสรฟุตบอลจังหวัดสุโขทัย