นายสมาน เกิดเมื่อวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2479 ที่จังหวัดลพบุรี เป็นบุตรคนโตในจำนวนพี่น้อง 2 คน เป็นบุตรชายของนายสวัสดิ์ และนางละมัย ภุมมะกาญจนะ จบการศึกษาชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 จากโรงเรียนสหกิจวิทยา, ชั้นมัธยมศึกษาจากโรงเรียนพิบูลย์วิทยาลัย, ปริญญาตรี รัฐศาสตร์การปกครอง จากมหาวิทยาลัยรามคำแหง[1] ชีวิตส่วนตัว สมรสกับนางจิตรา ภุมมะกาญจนะ (นามสกุลเดิม: ภาวสิน) มีบุตรทั้งหมด 3 คน ได้แก่ นางศิริรัตน์ จารุวัสตร์, นางสาวอุษา ภุมมะกาญจนะ และนายชยุต ภุมมะกาญจนะ ซึ่งภายหลังที่มีอายุสูงขึ้น ได้วางมือจากการเมือง โดยมีนายชยุต ผู้เป็นบุตรชายสืบทอดต่อ[2]

นายสมาน ถึงแก่กรรมด้วยโรคหัวใจล้มเหลว ในเวลาเช้าของวันที่ 4 พฤษภาคม พ.ศ. 2555 ที่โรงพยาบาลบำรุงราษฎร์ สิริอายุได้ 76 ปี[3] [4]