สมเด็จพระเจ้าสามแสนไทไตรภูวนาท (หรือ สมเด็จพระเจ้าสามแสนไทไตรภูวนาถ) ทรงเป็นกษัตริย์พระองค์ที่ 2 แห่งอาณาจักรล้านช้าง พระองค์เป็นพระราชโอรสของสมเด็จพระเจ้าฟ้างุ้มมหาราช ประสูติเมื่อ พ.ศ. 1899 พระองค์ปกครองล้านช้างตั้งแต่ปี พ.ศ. 1914 ถึงปี พ.ศ. 1959เหตุการณ์สำคัญในรัชกาลนี้ได้แก่ ยกกองทัพไปปราบปรามเชียงใหม่ในรัชสมัยพระเจ้ากือนา เจ้าเมืองเชียงใหม่ได้ยอมอ่อนน้อมและถวายพระนางแก้วอ่อนสอเป็นพระมเหสี นอกจากนั้น สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 1 ได้เสริมสร้างสัมพันธไมตรีกับหลวงพระบางโดยถวายพระนางแก้วยอดฟ้ากัลยาณีไปเป็นพระมเหสี นอกจากนั้น ในรัชกาลนี้ เมืองเชียงสาและเมืองเซียนก่อกบฏ พระองค์ได้ให้เจ้าเมืองเชียงขวางยกทัพไปปราบได้สำเร็จ ในรัชกาลของพระองค์ได้ส่งเสริมพระพุทธศาสนา สร้างวัดมโนรมย์ วัดอุโบสถ และจัดการปกครองโดยแยกฝ่ายทหารและพลเรือนออกจากกันพระองค์มีพระราชโอรสที่สำคัญ 5 พระองค์ คือ