เดิม “ บึงกุ่ม” หรือ “ บึงตาทอง” เป็นบึงสาธารณะเก่าแก่ขนาดใหญ่ที่ถูกรุกล้ำจนมีสภาพตื้นเขิน ในปี พ.ศ. 2528 เริ่มมีการปรับปรุงและพัฒนาบึงกุ่มตามโครงการพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ในการจัดหาพื้นที่เก็บกักน้ำเพื่อแก้ปัญหาน้ำท่วมกรุงเทพฯ (โครงการแก้มลิง) ให้เป็นบึงรับน้ำจนสามารถรองรับน้ำได้ถึง 1.5 ล้านลูกบาศก์เมตร พร้อมประตูระบายน้ำเพื่อควบคุมระดับน้ำ และระบายสู่คลองบึงกุ่ม ต่อเนื่องสู่คลองแสนแสบต่อไป[2]ต่อมาได้มีการพัฒนาขยายพื้นที่ สร้างเป็นสวนสาธารณะ และสวนป่าตามโครงการสวนป่า กทม. เฉลิมพระเกียรติในวโรกาสที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงครองสิริราชสมบัติครบ 50 ปี (พระราชพิธีกาญจนาภิเษก พ.ศ. 2539) ในชื่อว่า "สวนน้ำบึงกุ่ม"

ในปี พ.ศ. 2538 สมาชิกขบวนการเสรีไทย ได้ขอสถานที่ส่วนหนึ่งของสวนน้ำบึงกุ่มจัดเป็น “ลานเสรีไทย” และมีพิธีเปิดลานเสรีไทยเมื่อวันที่ 2 กันยายน พ.ศ. 2538 ต่อมาคุณดุษฎี พนมยงค์ ซึ่งเป็นทายาทของหัวหน้าขบวนการเสรีไทย พร้อมคณะ ได้เสนอให้เปลี่ยนชื่อ สวนน้ำบึงกุ่มเป็น “สวนเสรีไทย” เพื่อเป็นอนุสรณ์สถานแก่ขบวนการเสรีไทย และมีพิธีเปิดอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 16 สิงหาคม พ.ศ. 2540 ซึ่งตรง กับวันครบรอบ 52 ปีแห่งการสิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่ 2[3]

ในเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2542 กรุงเทพมหานครร่วมกับคณะกรรมการโครงการฉลองครบรอบ 100 ปีชาตกาล นายปรีดี พนมยงค์ รัฐบุรุษอาวุโส ได้ร่วมจัดงาน "วันสันติภาพไทย" เพื่อเป็นการรำลึกถึงการประกาศสันติภาพไทยในวาระครบรอบ 54 ปี และเป็นการประกาศเกียรติคุณแก่ขบวนการเสรีไทยที่ได้ทำคุณประโยชน์ต่อประเทศชาติ จึงมีการก่อสร้าง "อาคารเสรีไทยอนุสรณ์" โดยจำลองแบบมาจาก "ทำเนียบท่าช้าง" หรือบ้านเลขที่ 19 ถนนพระอาทิตย์ เขตพระนคร กทม. ซึ่งเคยเป็นที่พำนักของนายปรีดี พนมยงค์ ในขณะที่ดำรงตำแหน่งผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ในรัชกาลที่ 8 และหัวหน้าขบวนการเสรีไทย ทำเนียบท่าช้างจึงเป็นเสมือนกองบัญชาการของขบวนการเสรีไทยในสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2[4] มีพิธีเปิด "อาคารเสรีไทยอนุสรณ์" เมื่อวันที่ 16 สิงหาคม พ.ศ. 2546