สำนักข่าวกรองแห่งชาติ เกิดขึ้นในช่วงที่ต่างประเทศเริ่มมีการพัฒนาองค์การข่าวกรองอย่างจริงจัง ทำให้รัฐบาลในสมัยของจอมพล ป. พิบูลสงคราม เล็งเห็นว่าประเทศไทยจำเป็นจะต้องมีหน่วยงานของรัฐที่กำกับดูแลและดำเนินการเกี่ยวกับข่าวสารต่าง ๆ ทั้งในทางปกติและทางลับ

รัฐบาลจึงได้จัดตั้ง กรมประมวลราชการแผ่นดิน สังกัดทบวงคณะรัฐมนตรีฝ่ายการเมืองขึ้น เมื่อวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2497 โดยได้มีการแต่งตั้งให้พลตำรวจเอก เผ่า ศรียานนท์ อธิบดีกรมตำรวจในขณะนั้น เป็นอธิบดีกรมประมวลราชการแผ่นดินคนแรก (อีกตำแหน่งหนึ่ง)

ต่อมาในสมัยจอมพล สฤษดิ์ ธนะรัชต์ ได้มีการเปลี่ยนชื่อกรมประมวลราชการแผ่นดินเป็น กรมประมวลข่าวกลาง เมื่อวันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2502 และมีการเปลี่ยนชื่ออีกครั้งในรัฐบาลของพลเอก เปรม ติณสูลานนท์ เป็น สำนักข่าวกรองแห่งชาติ ตั้งแต่วันที่ 30 สิงหาคม พ.ศ. 2528 มีฐานะเป็นหน่วยข่าวแห่งชาติ ขึ้นตรงต่อนายกรัฐมนตรี