สุนัขทรงเลี้ยง เป็นสุนัขที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว หรือพระบรมวงศานุวงศ์ทรงเลี้ยงไว้เพื่อพระเกษมสำราญของพระองค์ยามว่างเว้นจากพระราชกรณียกิจ ด้วยเป็นสัตว์ที่ได้รับความนิยมไปทั่วโลก เนื่องจากสุนัขนั้นน่ารัก ซื่อสัตย์ และแสนรู้อันเป็นคุณสมบัติที่มนุษย์พึงเลี้ยงสุนัขไว้เป็นเพื่อน บ้างเจ้านายก็ทรงซื้อหามา บ้างก็ได้รับพระราชทาน บ้างก็มีผู้น้อมเกล้าถวาย[1] บ้างก็ทรงอุปการะสุนัขที่ถูกทอดทิ้งมาไว้ในพระอนุเคราะห์[2][3]ในราชสำนักไทยตั้งแต่ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาจุฬาลงกรณ์ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ก็ปรากฏการเลี้ยงสุนัขจนเป็นที่นิยมในพระราชสำนักฝ่ายในแล้ว สุนัขที่เลี้ยงส่วนใหญ่มีขนาดเล็ก มีขนปุย และจะได้รับการเลี้ยงดูอย่างประคบประหงมพอสมควร ทั้งมีที่นอนขนาดน้อยสร้างอย่างประณีต มีบ้าน หรือจานอาหารเล็ก ๆ ซึ่งส่วนใหญ่มักทำมาจากวัสดุมีค่าราคาแพงจนถึงขั้นมีการแข่งขันกันด้านคุณค่าและราคาของวัสดุนั้น ๆ[4]หากสุนัขทรงเลี้ยงตายลง เจ้านายบางพระองค์จะสร้างสุสานสำหรับสุนัขทรงเลี้ยง บ้างก็นำอัฐิใส่ในอนุสาวรีย์ เช่น สิบสาม สุนัขทรงเลี้ยงในสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์[5] หรือทองแดง สุนัขทรงเลี้ยงในพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช[6][7] บ้างก็สร้างเป็นอนุสรณ์เพื่อรำลึกถึงเช่น อนุสาวรีย์ย่าเหลในปี พ.ศ. 2558 ฐนกร ศิริไพบูลย์ได้เผยแพร่แผนผังการทุจริตการก่อร้างอุทยานราชภักดิ์ และแชร์ภาพเสียดสีทองแดง สุนัขทรงเลี้ยงในพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช โดยศาลทหารตีความว่าการกระทำดังกล่าวเป็นความผิดประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112, 116 และ พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์[8]