สเปซนาซ (รัสเซีย: Спецназ) มาจากการสนธิคำในภาษารัสเซียสองคำ คือ สเปซซีอาลโนโก กับคำว่า นาซนาเชนียา หมายถึง หน่วยปฏิบัติการพิเศษหรือหน่วยรบพิเศษ ของรัฐในอดีตสหภาพโซเวียตและประเทศรัสเซียสามารถจำแนกจากภารกิจหลักร่วมกับต้นสังกัดได้คร่าว ๆ ดังนี้ คือ