ความเป็นมาชื่อหมู่บ้าน

หมู่บ้านหัวหาดนั้นเดิมชื่อ หมู่บ้านศีรษะหาด และใช้กันเรื่อยมาตลาด จนมาในคราว ปู่นาค อักษรไชย เป็นผู้ใหญ่บ้านจึงได้เปลี่ยนชื่อมาเป็น หมู่บ้านหัวหาด เพื่อให้เรียกง่าย เหตุที่ใช้คำว่าหัวหาดหรือศีรษะหาดนั้น มาจากสภาพภูมิประเทศบริเวณริมแม่น้ำน่านของหมู่บ้านที่เป็นลานหาดทราบตะกอนแม่น้ำพัดจากแม่น้ำน่าน ที่ไหลมาทับทมจนเป็นหาดทรายขนาดกว้างใหญ่ตั้งแต่ทางทิศเหนือน้ำของหมู่บ้านจนไปจรดทิศใต้น้ำของหมู่บ้านคือแถบบ้านไร่คุ้งตะเภา[3]

พัฒนาการทางประวัติศาสตร์

หมู่บ้านหัวหาด เดิมเป็นพื้นที่ป่าสมบูรณ์ไม่มีผู้คนอยู่อาศัย ต่อมาในสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช รัชกาลที่ 1 จึงได้เริ่มมีกลุ่มคนเข้ามาตั้งถิ่นฐานในแถบนี้ เล่ากันมาว่าผู้ที่เข้ามาตั้งรกรากนั้นคือต้นตระกูลอักษรไชย ที่เป็นพ่อค้าภาคกลางจากอ่างทอง ทำมาค้าขายสินค้าขึ้นล่องอยู่แถบหัวเมืองฝ่ายเหนือ เดินเรือผ่านมาตามแม่น้ำน่านเห็นบริเวณนี้มีพื้นที่อุดมสมบูรณ์ดีจึงเข้ามาจับจองปลูกบ้านเรือนขึ้น ในปี พ.ศ. 2344

ต้นตระกูลของคนในหมู่บ้านคือปู่กร ย่าพัน อักษรไชย ผู้ใหญ่บ้านคนแรกคือ ปู่หล่ำ อักษรไชย ต่อมาปู่นาค พี่ของปู่หล่ำ ได้ตั้งสร้างวัดขึ้นชื่อว่าวัดป่าสักเรไรในปัจจุบัน[4]