หม่อมเจ้าผจงรจิตร์ กฤดากร (30 เมษายน พ.ศ. 2446 – 22 พฤศจิกายน พ.ศ. 2524) เป็นพระธิดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนเรศรวรฤทธิ์ ประสูติแต่หม่อมเจิม กฤดากร ณ อยุธยา[1]หม่อมเจ้าผจงรจิตร์ประสูติที่วังถนนพระอาทิตย์ แล้วเข้าศึกษาที่วังบางขุนพรหม หลังพระบิดาสิ้นพระชนม์เมื่อหม่อมเจ้าผจงรจิตร์มีชันษาได้ 24 ปี จึงย้ายไปประทับที่บ้านถนนนเรศที่ทรงจับจองไว้ ที่ภายหลังได้ตัดถนนนเรศจึงเปิดเป็นบ้านให้เช่า[2]หม่อมเจ้าผจงรจิตร์เสกสมรสกับพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบวรเดช เชษฐาร่วมพระบิดา มีธิดา 3 คน คือ หม่อมราชวงศ์วิภาสิริ วุฒินันท์, หม่อมราชวงศ์อัจฉริยา คงสิริ และหม่อมราชวงศ์ภรณี รอสส์[3] หม่อมเจ้าผจงรจิตร์และพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบวรเดช สวามี เสด็จไปขอลี้ภัยทางการเมืองที่เมืองไซ่ง่อน ประเทศเวียดนาม จากเหตุการณ์กบฏบวรเดช กระทั่งหลังสงครามโลกครั้งที่สอง ทรงย้ายไปประทับที่ประเทศกัมพูชา และเสด็จกลับประเทศไทยพร้อมสวามี เมื่อปี พ.ศ. 2491 หม่อมเจ้าผจงรจิตร์ทรงตั้งโรงงานย้อมผ้าและพิมพ์ผ้า ที่ไซ่ง่อน และหัวหิน พัฒนาโรงงานทอผ้าลายไทยขึ้นมาจนประสบความสำเร็จ ถือว่าเป็นจุดกำเนิดผ้าโขมพัสตร์หม่อมเจ้าผจงรจิตร์ถึงชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 22 พฤศจิกายน พ.ศ. 2524 สิริชันษา 78 ปี[4] ต่อมา สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง และ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา สยามบรมราชกุมารี เสด็จไปพระราชทานเพลิงศพเมื่อวันพุธที่ 17 มีนาคม พ.ศ. 2525 ณ เมรุวัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร [5]