หม่อมเล็ก ภาณุพันธุ์ ณ อยุธยา (พ.ศ. 2425 – 24 กันยายน พ.ศ. 2461) เป็นหม่อมคนสุดท้าย ในสมเด็จพระราชปิตุลาบรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช [1]หม่อมเล็ก (ยงใจยุทธ) เป็นบุตรีของนายกองนา (ทองดำ ยงใจยุทธ) ข้าหลวงในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นตระกูลชาวสวนแถบตำบลศาลายา จังหวัดนครปฐม[2] กับคุณถม[3] มีพี่สาวคนโตชื่อแจ่ม ยงใจยุทธ และมีน้องชายชื่อร้อยเอก ชั้น ยงใจยุทธ (บิดาของพลเอกชวลิต ยงใจยุทธ)หม่อมเล็กถวายตัวเป็นหม่อมห้ามในสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ เมื่อ พ.ศ. 2445 ให้ประสูติพระโอรส-พระธิดา 7 พระองค์ คือหม่อมเล็กเป็นที่โปรดปรานของสมเด็จเจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ และกำลังจะได้รับพระราชทานตราตั้ง สถาปนาเป็นพระชายา ในสมัยรัชกาลที่ 6 [2] แต่ได้ถึงแก่กรรมไปเสียก่อน พร้อมกับพระธิดาองค์สุดท้องที่สิ้นชีพิตักษัยในวันประสูติ เมื่อวันที่ 24 กันยายน พ.ศ. 2461 สมเด็จเจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ ทรงโทมนัสเป็นอย่างมาก จนถึงกับทรงขังพระองค์เองอยู่ในวังบูรพาภิรมย์เพียงพระองค์เดียวถึง 7 วัน 7 คืน[2]