เนื้อเรื่องและคติสอนใจ ของ ห่านที่วางไข่ทองคำ

Avianus และ Caxton ต่างเล่าเรื่องเป็นห่านออกไข่ทองคำ ในขณะที่มีรูปแบบเรื่องอื่น ๆ ที่เล่าเรื่องเป็นแม่ไก่ออกไข่ทองคำ[1] เช่นในเรื่องที่แปลโดย Townsend มีใจความว่า "ชาวบ้านคนหนึ่งและภรรยาของเขามีแม่ไก่ที่วางไข่ทองคำทุกวัน พวกเขาคิดว่าแม่ไก่มีทองขนาดใหญ่ภายในตัว จึงฆ่าไก่เพื่อที่เอาทองออกมา หลังจากที่ลงมือทำไปแล้ว พวกเขากลับต้องแปลกใจที่แม่ไก่นั้นไม่ได้แตกต่างไปจากแม่ไก่ตัวอื่นที่พวกเขามี ผลจากความอยากรวยในเวลาอันสั้นได้ทำให้คู่สามีภรรยาที่โง่เขลาพลาดผลประโยชน์ที่เขาควรได้รับทุกวันจากการกระทำอันโง่เขลาของตน"[2]

สำนวนภาษาอังกฤษ "อย่าฆ่าห่านที่วางไข่เป็นทองคำ" (Kill not the goose that lays the golden egg)[3] หรือที่บางทีเรียกสั้น ๆ ว่า "การฆ่าห่านทองคำ" (killing the golden goose) มาจากนิทานเรื่องนี้ สำนวนนี้มักใช้กับการกระทำสิ้นคิดที่ทำลายความสามารถในการทำกำไรของสินทรัพย์ ในนิทานสำนวนของ Caxton เล่าว่าเจ้าของห่านมีความโลภ ต้องการไข่สองฟองต่อวัน เมื่อห่านทำไม่ได้จึงฆ่ามันเสีย[4] คติสอนใจทำนองเดียวกันยังสอนไว้ในนิทานของ Ignacy Krasicki ในเรื่อง "ชาวสวน" (The Farmer) ที่มีความโลภอยากได้ผลผลิตจากที่ดินเป็นสองเท่า

มีนิทานอีกสำนวนหนึ่งโดย Syntipas (Perry Index 58) ซึ่งปรากฏอยู่ในหนังสือของ Roger L'Estrange เมื่อ ค.ศ. 1692 ในเรื่อง "ผู้หญิงและแม่ไก่อ้วน" (A Woman and a Fat Hen นิทายหมายเลข 87) ความว่า สุภาพสตรีนางหนึ่งมีแม่ไก่ที่ออกไข่วันละหนึ่งฟอง เธอคิดไปว่าหากเธอให้ข้าวโพดแก่แม่ไก่มากขึ้น แม่ไก่อาจออกไข่วันละสองครั้ง เธอจึงทำการทดลองดังที่คิด แม่ไก่อ้วนท้วนขึ้นและเลิกออกไข่ ผู้แด่งให้ความเห็นว่า 'เราทุกคนควรกำหนดข้อจำกัดของความต้องการและมีความพึงพอใจกับสิ่งที่ดีอยู่แล้ว เนื่องจากกลัวที่จะสูญเสียสิ่งที่มีอยู่' นิทานอีสปอีกเรื่องหนึ่งที่มีคติสอนใจอย่างเดียวกัน คือสุนัขและกระดูก