ยังไม่รู้แน่นอนว่า NPT เกิดขึ้นอย่างไรในปี ค.ศ. 2005 แบงครอฟต์ตั้งสมมุติฐานว่านิวรอนที่ใช้ norepinephrine เป็นสารสื่อประสาท ที่อยู่ที่ locus ceruleus[4] มีฤทธิ์ห้ามการแข็งตัวขององคชาตและการหยุดการยิงสัญญาณของนิวรอนที่เกิดขึ้นใน REM sleepอาจส่งผลให้เกิดการทำงานที่เกี่ยวข้องกับฮอร์โมนเพศชาย testosterone มีฤทธิ์กระตุ้น ปรากฏเป็น NPT[5]

หลักฐานสนับสนุนความเป็นไปได้ว่า กระเพาะปัสสาวะที่เต็มสามารถส่งผลให้เกิดการแข็งตัวขององคชาตได้มีมานานแล้ว และมีการตั้งชื่อว่า reflex erection (การแข็งตัวขององคชาตโดยรีเฟล็กซ์)เส้นประสาทที่ควบคุมการแข็งตัวโดยรีเฟล็กซ์อยู่ที่ไขสันหลังที่ sacral vertebrae (คือระดับ S2-S4)[6] คือ กระเพาะปัสสาวะที่เต็มมักจะมีผลเป็นการเร้าเส้นประสาทเหล่านั้นอย่างเบา ๆ มีผลเป็น NPT

ความที่กระเพาะปัสสาวะที่เต็มก่อให้เกิดการแข็งตัว โดยเฉพาะในเวลานอนอาจจะได้การสนับสนุนจากประโยชน์ที่ได้รับจากการแข็งตัว คือเข้าไปห้ามการปัสสาวะและดังนั้นก็จะช่วยป้องกันอาการปัสสาวะรดยามกลางคืน (nocturnal enuresis) [ต้องการอ้างอิง]