ออรันดา มีชื่อเรียกในภาษาญี่ปุ่นว่า ออรันดา ชิชิงะชิระ (オランダシシガシラ) ซึ่งแปลได้ว่า "ปลาทองหัวสิงห์ดัตช์" ออรันดาเกิดขึ้นโดยชาวญี่ปุ่นเป็นผู้เพาะพันธุ์สำเร็จขึ้นเป็นชาติแรก สันนิษฐานว่าเกิดขึ้นในราวศตวรรษที่ 18 และแพร่หลายในต้นศตวรรษที่ 19 ออรันดาเป็นปลาทองที่มีลำตัวค่อนข้างยาว ส่วนหน้าไม่แหลมเหมือนปลาทองริวกิ้น มีจุดเด่น คือ ครีบทุกครีบค่อนข้างยาว หางอ่อนช้อยเป็นพวงยาว มีความพริ้วไหวงดงามเมื่อเมื่อสะบัดว่ายน้ำ

เหตุที่ได้ชื่อว่า "ออรันดา" สันนิษฐานว่า ชาวโปรตุเกสที่เดินทางมาค้าขายยังประเทศญี่ปุ่นอาจจะเอาลักษณะทรงผมที่ไว้ยาวแล้วมวนเป็นลอนหรือฟูประกอบกับเครื่องแต่งกายของขุนนางชาวดัตช์ มาตั้งเป็นชื่อสายพันธุ์ (ทำนองเดียวกับปลากัดจีนของไทย) แต่ก็มีบางข้อมูลกล่าวว่าประเทศฮอลแลนด์ หรือ ฮอลันดา เป็นประเทศแรกที่เพาะพันธุ์ขึ้นสำเร็จ ซึ่งมีการนำเข้าปลาทองสายพันธุ์ต่าง ๆ ไปเลี้ยงในทวีปยุโรปตั้งแต่ช่วงศตวรรษที่ 16

สำหรับในประเทศไทย ปลาทองเริ่มเข้ามาในช่วงอาณาจักรกรุงรัตนโกสินทร์ ออรันดาก็อาจเป็นหนึ่งในนั้น แต่เริ่มมีการเพาะขยายพันธุ์อย่างจริงจังเมื่อราว พ.ศ. 2500