ท้องที่อำเภอนิคมพัฒนาเดิมเป็นส่วนหนึ่งของอำเภอบ้านค่าย ทางราชการได้แบ่งพื้นที่การปกครองออกมาตั้งเป็น กิ่งอำเภอนิคมพัฒนา ตามประกาศกระทรวงมหาดไทยลงวันที่ 26 มิถุนายน พ.ศ. 2539 โดยมีผลบังคับตั้งแต่วันที่ 15 กรกฎาคม ปีเดียวกัน[1] และต่อมาได้มีพระราชกฤษฎีกาลงวันที่ 24 สิงหาคม พ.ศ. 2550 ยกฐานะขึ้นเป็น อำเภอนิคมพัฒนา โดยมีผลบังคับตั้งแต่วันที่ 8 กันยายน ปีเดียวกัน[2]