ชาวพวน หรือ ไทยพวน ที่อพยพมาจากเชียงขวางในประเทศลาวมาตั้งภูมิลำเนาในท้องที่อำเภอนี้ได้นำเอาชื่อบ้าน คือ "บ้านหมี่" หรือ "เซ่า" ติดมาด้วย แล้วนำเอาชื่อบ้านมาตั้งหลักแหล่ง คำว่า เซ่า หรือ เซา เป็นภาษาพวนเดิม หมายถึง หยุดหรือพัก ส่วนคำว่า หมี่ นั้นหมายถึง การมัดเส้นไหมเป็นเปลาะ เพื่อให้มีหลากสีสัน เนื่องจากราษฎรในละแวกนั้นมีความถนัดในการทอผ้าชนิดต่าง ๆ เมื่อมาตั้งหลักแหล่งจึงตั้งชื่อบ้านเป็นเครื่องหมายในการประกอบอาชีพว่า "บ้านหมี่"

อำเภอบ้านหมี่ตั้งเป็นอำเภอเมื่อปี พ.ศ. 2426 ชื่อเรียกตั้งครั้งแรกว่า อำเภอสนามแจง เนื่องจากตั้งอยู่ที่ริมเขาสนามแจง ต่อมาย้ายไปตั้งอยู่บ้านห้วยแก้ว ตำบลมหาสอน ได้เปลี่ยนชื่อใหม่ตามที่ตั้งว่า อำเภอห้วยแก้ว พ.ศ. 2441 มีการสร้างทางรถไฟสายเหนือผ่าน ทางราชการจึงย้ายอำเภอมาสร้างใหม่ที่ตำบลบ้านเซ่า (ตำบลบ้านหมี่ในปัจจุบัน) ได้เปลี่ยนชื่อเรียกอำเภอกลับไปเป็นอำเภอสนามแจงอีก

• วันที่ 29 เมษายน 2460 เปลี่ยนแปลงชื่ออำเภอสนามแจง จังหวัดลพบุรี มณฑลกรุงเก่า เป็น อำเภอบ้านเซ่า[1]
• วันที่ 19 เมษายน 2474 ยกฐานะท้องถิ่นตลาดบ้านหมี่ ตำบลบ้านเซ่า และตำบลโพนทอง ให้เป็น สุขาภิบาลท้องที่บ้านเซ่า[2]
• วันที่ 10 ธันวาคม 2478 ยกฐานะท้องถิ่นสุขาภิบาลท้องที่บ้านเซ่า ให้เป็น เทศบาลเมืองบ้านเซ่า[3] ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลบ้านเซ่า
• วันที่ 1 เมษายน 2480 เปลี่ยนแปลงเขตจังหวัดลพบุรี กับจังหวัดสิงห์บุรี (1,2)[4]
  • (1) โอนพื้นที่ตำบลโพธิ์ชัย อำเภอบ้านหมี่ จังหวัดลพบุรี ไปขึ้นกับ อำเภออินทร์บุรี จังหวัดสิงห์บุรี
  • (2) โอนพื้นที่ตำบลหัวไผ่ อำเภอบ้านหมี่ ไปขึ้นกับ อำเภอบางพุทรา (อำเภอเมืองสิงห์บุรี) จังหวัดสิงห์บุรี
• วันที่ 27 พฤศจิกายน 2482 เปลี่ยนแปลงชื่อเทศบาลเมืองบ้านเซ่า อำเภอบ้านหมี่ เป็น เทศบาลเมืองบ้านหมี่[5]
• วันที่ 5 ธันวาคม 2487 โอนพื้นที่หมู่ 8,9 (ในขณะนั้น) ของตำบลหนองเมือง ไปขึ้นกับตำบลสายห้วยแก้ว และโอนพื้นที่หมู่ 3 (ในขณะนั้น) ของตำบลดงพลับ ไปขึ้นกับตำบลหนองเมือง[6]
• วันที่ 10 กันยายน 2489 เปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอบ้านหมี่ (1,2,3,4)[7]
  • (1) ตั้งตำบลหนองทรายขาว แยกออกจากตำบลโพนทอง และตำบลพุคา
  • (2) ตั้งตำบลไผ่ใหญ่ แยกออกจากตำบลสายห้วยแก้ว
  • (3) โอนพื้นที่หมู่ 13,14,15 (ในขณะนั้น) ของตำบลเชียงงา และพื้นที่หมู่ 5,6,7 (ในขณะนั้น) ของตำบลหนองเมือง ไปขึ้นกับตำบลสายห้วยแก้ว
  • (4) ตั้งตำบลสนามแจง แยกออกจากตำบลเชียงงา ตำบลโพนทอง และตำบลบางพึ่ง
• วันที่ 31 พฤษภาคม 2492 ตั้งตำบลดอนดึง แยกออกจากตำบลหนองเมือง และตำบลบางกะพี้[8]
• วันที่ 14 ตุลาคม 2518 ตั้งตำบลหนองกระเบียน แยกออกจากตำบลสายห้วยแก้ว และตั้งตำบลชอนม่วง แยกออกจากตำบลดอนดึง[9]