อำเภอวิเชียรบุรี เดิมชื่อว่า "เมืองท่าโรง" ต่อมาสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงโปรดเกล้า ให้เปลี่ยนชื่อเป็นเมืองวิเชียรบุรี  เรียกฐานะเป็นเมืองตรี ได้รวบรวมเมืองชัยบาดาลและเมืองบัวชุม ขึ้นตรงต่อเมืองวิเชียรบุรี จนกระทั่งเมื่อตั้งมณฑลเพชรบูรณ์ในสมัยสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จึงได้มีการเปลี่ยนแปลง โดยยกฐานะเมืองวิเชียรบุรีเป็นอำเภอหนึ่งในจังหวัดเพชรบูรณ์ เมื่อปี พ.ศ. 2441 

ต่อมามีพระราชกฤษฎีกา ลงวันที่ 17 เมษายน 2482 เปลี่ยนชื่ออำเภอวิเชียรบุรีเป็นอำเภอท่าโรง จนกระทั่งเมื่อวันที่ 2 พฤศจิกายน 2487 จึงได้กลับมาใช้ชื่ออำเภอวิเชียรบุรี จนมาถึงทุกวันนี้ เมื่อนับถึงปีปัจจุบัน อำเภอวิเชียรบุรีได้รับการยกฐานะเป็นอำเภอมาเป็นเวลารวม 111 ปี

อำเภอวิเชียรบุรี มีสถานที่ศักดิ์สิทธิ์เป็นที่สักการะของประชาชนชาวอำเภอวิเชียรบุรี และอำเภอใกล้เคียง คือสมเด็จพระนเรศวรมหาราช โดยมีประวัติว่า เมื่อครั้งสมเด็จพระนเรศวรมหาราชดำรงพระอิสริยศเป็นสมเด็จพระอุปราชครองเมืองพิษณุโลก เมื่อปี พ.ศ. 2125 ได้เสด็จกรีฑาทัพมาปราบกบฏพระยาละแวก พระองค์ทรงให้พระยาศรีถมอรัตน์เจ้าเมืองวิเชียรบุรี และพระยาชัยบาดาลเจ้าเมืองชัยบาดาล เป็นทัพหน้าตีทัพกบฏพระยาละแวก  สำหรับทัพหลวงสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ได้เสด็จมายั้งทัพที่เมืองวิเชียรบุรี ณ สถานที่ก่อสร้างศาลสมเด็จพระนเรศวรมหาราช อำเภอวิเชียรบุรีในปัจจุบัน[1]

• วันที่ 3 พฤษภาคม 2474 ตั้งตำบลสระกรวด แยกออกจากตำบลนาตะกรุด (ตำบลศรีเทพในปัจจุบัน) และตำบลบ่อรัง[2]
• วันที่ 17 เมษายน 2482 เปลี่ยนแปลงชื่อตำบลนาตะกรุด อำเภอวิเชียร เป็น ตำบลศรีเทพ เปลี่ยนแปลงชื่อตำบลวิเชียร อำเภอวิเชียร เป็น ตำบลท่าโรง และเปลี่ยนแปลงชื่ออำเภอวิเชียร จังหวัดเพชรบูรณ์ เป็น อำเภอท่าโรง[3]
• วันที่ 9 พฤษภาคม 2487 เปลี่ยนชื่ออำเภอท่าโรง จังหวัดเพชรบูรณ์ เป็นอำเภอวิเชียรบุรี[4]
• วันที่ 15 ตุลาคม 2499 จัดตั้งสุขาภิบาลวิเชียรบุรี ในท้องที่บางส่วนของตำบลท่าโรง[5]
• วันที่ 27 ธันวาคม 2503 แยกพื้นที่ตำบลกองทูล ตำบลกันจุ และตำบลบ้านโภชน์ อำเภอวิเชียรบุรี มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอหนองไผ่ ขึ้นกับอำเภอวิเชียรบุรี[6]
• วันที่ 14 สิงหาคม 2504 โอนพื้นที่กิ่งอำเภอหนองไผ่ อำเภอวิเชียรบุรี ไปขึ้นกับ อำเภอเมืองเพชรบูรณ์[7]
• วันที่ 1 กันยายน 2507 จัดตั้งสุขาภิบาลสว่างวัฒนา ในท้องที่บางส่วนของตำบลสระกรวด[8]
• วันที่ 17 มกราคม 2510 จัดตั้งสุขาภิบาลพุเตย ในท้องที่บางส่วนของตำบลสระกรวด[9]
• วันที่ 2 พฤษภาคม 2510 ตั้งตำบลพุเตย แยกออกจากตำบลสระกรวด ตั้งตำบลสามแยก แยกออกจากตำบลท่าโรง[10]
• วันที่ 2 เมษายน 2511 ตั้งตำบลโคกปรง แยกออกจากตำบลท่าโรง ตั้งตำบลสระประดู่ แยกออกจากตำบลสามแยก ตั้งตำบลซับสมบูรณ์ แยกออกจากตำบลสามแยก ตั้งตำบลพุขาม แยกออกจากตำบลพุเตย ตั้งตำบลโคกสะอาด แยกออกจากตำบลสระกรวด ตั้งตำบลคลองกระจัง แยกออกจากตำบลศรีเทพ และตำบลสระกรวด[11]
• วันที่ 1 ธันวาคม 2513 แยกพื้นที่ตำบลศรีเทพ ตำบลสระกรวด ตำบลโคกสะอาด ตำบลคลองกระจัง และตำบลนาสนุ่น อำเภอวิเชียรบุรี มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอศรีเทพ ขึ้นกับอำเภอวิเชียรบุรี[12]
• วันที่ 4 กันยายน 2516 ตั้งตำบลภูน้ำหยด แยกออกจากตำบลพุเตย[13]
• วันที่ 8 กันยายน 2519 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอศรีเทพ อำเภอวิเชียรบุรี เป็น อำเภอศรีเทพ[14]
• วันที่ 25 กันยายน 2527 ตั้งตำบลบึงกระจับ แยกออกจากตำบลโคกปรง[15]
• วันที่ 1 มิถุนายน 2528 เปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลวิเชียรบุรี เพื่อความเหมาะสมในการบริหารกิจการและการทะนุบำรุงท้องถิ่น[16]
• วันที่ 5 พฤศจิกายน 2528 ตั้งตำบลวังใหญ่ แยกออกจากตำบลพุเตย[17]
• วันที่ 11 ธันวาคม 2529 ตั้งตำบลซับน้อย แยกออกจากตำบลซับสมบูรณ์ ตั้งตำบลยางสาว แยกออกจากตำบลน้ำร้อน[18]
• วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลวิเชียรบุรี และสุขาภิบาลพุเตย เป็นเทศบาลตำบลวิเชียรบุรี และเทศบาลตำบลพุเตย ตามลำดับ
• วันที่ 6 มิถุนายน 2550 จัดตั้งศาลจังหวัดวิเชียรบุรี[19]
• วันที่ 7 กรกฎาคม 2554 ยกฐานะจากเทศบาลตำบลวิเชียรบุรี เป็นเทศบาลเมืองวิเชียรบุรี[20]

นามสกุลที่เกี่ยวข้องกับเมืองวิเชียรบุรี

ณ วิเชียร เป็นนามสกุลพระราชทานลำดับนามสกุลที่ 2803[2] สืบเชื้อสายจากเจ้าเมืองวิเชียรบุรี (หรือเมืองศรีเทพในอดีต) พระราชทานแก่อำมาตย์โท พระยาประเสริฐสงคราม (ใจ ณ วิเชียร) จางวางกำกับราชการอำเภอวิเชียรบุรี กระทรวงมหาดไทย เมื่อวันที่ 16 มกราคม พ.ศ. 2458 ซึ่งปู่และบิดาเป็นเจ้าเมืองวิเชียรบุรี เขียนเป็นอักษรโรมันว่า “na Vijira” ตามประกาศพระราชทานนามสกุลครั้งที่ 43 เล่มที่ 32 หน้าที่ 2546 โดยพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนเรศรวรฤทธิ์ เสนาบดีกระทรวงมุรธาธร รับพระบรมราชโองการ