อำเภอหนองขาหย่าง เป็นเขตปกครองท้องที่ในปีพุทธศักราช 2444 ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 แต่เดิมมีชื่อเรียกว่า แขวงหนองพลวง ตั้งอยู่ทิศตะวันออกของที่ตั้งอำเภอปัจจุบันประมาณ 1 กิโลเมตร มีหลวงทิพย์โพธิ์ เป็นนายอำเภอคนแรกปี 2462 พระยาสัจจาภิรมย์ภักดี ผู้ว่าราชการจังหวัด และรองอำมาตย์เอกหลวงธัญผลพิทักษ์ นายอำเภอคนที่ 3 ได้ย้ายที่ว่าการอำเภอมาไว้ที่ตั้งปัจจุบัน เพราะที่เดิมเป็นที่ลุ่มและมีบริเวณคับแคบ ห่างไกลชุมชน การก่อสร้างที่ว่าการอำเภอแห่งใหม่เสร็จสิ้นลงในเดีอนมกราคม 2462 ใช้เวลาในการก่อสร้าง 1 เดีอนเศษ โดยอาศัยแรงงานจากประชาชนและเปลี่ยนชี่อใหม่ว่าอำเภอหนองขาหย่าง

คำว่า "หนองขาหย่าง" มาจากในพื้นที่มีหนองน้ำมาก ประชาชนได้ตั้งเครื่องมือใช้สำหรับวิดน้ำ คือ "ขาหยั่ง" เป็นไม้ 3 ขาผูกติดกัน มีตัวกระโซ้สานด้วยไม้ไผ่ผูกติดกับไม้เป็นด้ามมีเชือกผูกติดไม้สามขา ห้อยลงมาอยู่ระหว่างไม้สามขาใช้ในการวิดน้ำ เมื่อเลิกใช้จะเก็บกระโซ้ไว้ เหลือแต่ไม้สามขาทิ้งไว้ตามหนองน้ำทั่วไป จึงเรียกชื่อว่า "หนองขาหยั่ง" และต่อมาเรียกเพี้ยนเป็น "หนองขาหย่าง" ในปัจจุบัน[1]

• วันที่ 24 กันยายน 2442 ตั้งนายอำเภอคนแรก ประจำอำเภอหนองพลวง[2] แขวงเมืองอุทัยธานี
• วันที่ 29 เมษายน 2460 เปลี่ยนแปลงชื่ออำเภอหนองพลวง จังหวัดอุทัยธานี เป็น อำเภอหนองขาหย่าง[3]
• วันที่ 30 กันยายน 2490 ตั้งตำบลไผ่รอบ แยกออกจากตำบลดอนกลอย และตั้งตำบลหมกแถว แยกออกจากตำบลท่าโพ[4]
• วันที่ 28 พฤศจิกายน 2499 จัดตั้งสุขาภิบาลหนองขาหย่าง ในท้องที่บางส่วนของตำบลหนองขาหย่าง[5]
• วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะสุขาภิบาลหนองขาหย่าง เป็นเทศบาลตำบลหนองขาหย่าง[6]
• วันที่ 6 กรกฎาคม 2547 ยุบสภาตำบลหมกแถว รวมกับองค์การบริหารส่วนตำบลท่าโพ และยุบสภาตำบลดอนกลอย รวมกับองค์การบริหารส่วนตำบลหนองขาหย่าง[7]
• วันที่ 24 กันยายน 2547 ยุบสภาตำบลตำบลทุ่งพึ่ง และสภาตำบลห้วยรอบ รวมกับองค์การบริหารส่วนตำบลหนองขาหย่าง[8]