ลักษณะโดยทั่วไป ของจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ มีความลาดเอียงจากทิศตะวันตก ซึ่งเป็นเทือกเขาตะนาวศรี อันเป็นเทือกเขากั้นระหว่างพรมแดนไทย กับเมียนมาร์ลงสู่ด้านตะวันออก ซึ่งเป็นอ่าวไทย และมีเทือกเขาและภูเขากระจัดกระจายอยู่ทั่วไป ทั้งบริเวณชายฝั่งทะเล และบริเวณส่วนกลางของพื้นที่จังหวัดซึ่งมีชายหาดและอ่าวที่สวยงามหลายแห่ง เช่น อ่าวประจวบฯ อ่าวมะนาวเป็นอ่าวที่ชายหาดรูปโค้งเสี้ยวพระจันทร์แต่งแต้มด้วยภูเขา ทิวเขา และเกาะแก่งต่าง ๆ ที่ผสมกลมกลืนกันตามธรรมชาติ เหมาะแก่การพักผ่อนหย่อนใจ นอกจากนี้ยังมีเทือกเขาสลับซับซ้อน สมดังความหมายของชื่อจังหวัดที่แปลว่า “เมืองที่มีภูเขาเป็นหมู่ ๆ ยาวพืดทั่วไป” ซึ่งมีภูเขากระจัดกระจายทั่วไป ทั้งบริเวณชายฝั่งทะเล และบริเวณส่วนกลางของจังหวัด

พื้นที่อำเภอเมืองประจวบคีรีขันธ์ ประกอบด้วย 6 ตำบล

1. ตำบลอ่าวน้อย คิดเป็นร้อยละ 40.28

2. ตำบลบ่อนอก คิดเป็นร้อยละ 22.39

3. ตำบลห้วยทราย คิดเป็นร้อยละ 13.63

4. ตำบลคลองวาฬ คิดเป็นร้อยละ 11.14

5. ตำบลเกาะหลัก คิดเป็นร้อยละ 10.90

6. ตำบลประจวบคีรีขันธ์ คิดเป็นร้อยละ 1.66

- พื้นที่ราบประมาณร้อยละ 71

- เป็นภูเขาประมาณ ร้อยละ 28

- พื้นน้ำร้อยละ 1

สภาพแหล่งน้ำ

แหล่งน้ำธรรมชาติส่วนใหญ่เป็นสายสั้น ๆ ที่เป็นอิสระแยกจากกันและไหลลงอ่าวไทยอยู่ในสภาพตื้นเขิน จะมีน้ำมากเฉพาะในช่วงฤดูฝน ส่วนในฤดูแล้งจะมีน้ำบ้างบางส่วน ซึ่งใช้ประโยชน์ในด้านการเกษตรได้บ้างเพียงส่วนน้อย แหล่งน้ำธรรมชาติที่สำคัญ ได้แก่

- คลองบึง ยาวประมาณ 20 กิโลเมตร

- คลองบางนางรม ยาวประมาณ 40 กิโลเมตร

• ซึ่งเทศบาลเมืองประจวบคีรีขันธ์ ได้แบ่งเมืองสามอ่าว ทั้งหมด 3 อ่าว
• 1.อ่าวประจวบ หรือชื่อเต็มว่า อ่าวประจวบคีรีขันธ์ - ตั้งอยู่ใจกลางเมืองของตำบลประจวบคีรีขันธ์ อำเภอเมืองประจวบคีรีขันธ์ จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ มีเขาช่องกระจก สะพานปลาสราญวิถี
• 2.อ่าวมะนาว - ตั้งอยู่ในกองบิน 5 ตำบลเกาะหลัก อำเภอเมืองประจวบคีรีขันธ์ จังหวัดประจวบคีรีขันธ์
• 3.อ่าวน้อย - ตั้งอยู่ในตำบลอ่าวน้อย อำเภอเมืองประจวบคีรีขันธ์ จังหวัดประจวบคีรีขันธ์