อำเภอไพศาลีเป็นเมืองเก่าโบราณสมัยขอมเรืองอำนาจในดินแดนสุวรรณภูมิมีซากวัตถุโบราณปรากฏให้เห็น เช่น อุโบสถ วิหาร หอสมุด กุฏิฤาษี พระพุทธปฏิมากร ระฆัง จอมปราสาท สระแก้ว สระขวัญ ฯ ในท้องที่หมู่ที่ 5 (บ้านหนองไผ่) หมู่ที่ 9 (บ้านพระพุทธบาท) ตำบลสำโรงชัย ประมาณว่ามีอายุราวปีพุทธศักราช 1204

นอกจากนี้ยังขุดพบซากโครงกระดูกมนุษย์โบราณ พร้อมทั้งเครื่องใช้ต่าง ๆ เช่น ขวานหิน ขวานสัมฤทธิ์ ลูกธนูสัมฤทธิ์ หม้อดิน และเครื่องประดับต่าง ๆ เช่น กำไล ลูกปัด ต่างหู ที่บ้านหมู่ที่ 5 (บ้านโพธิ์ประสาท) ตำบลโพธิ์ประสาท และบริเวณหมู่บ้าน ใกล้เคียง ถือเป็นแหล่งใหญ่ที่สุดที่เคยขุดพบ ซึ่งเจ้าหน้าที่จากกรมศิลปากรได้มาตรวจสอบแล้ว ประมาณว่ามี อายุราว 4,000 - 6,000 ปี ใกล้เคียงกับที่ขุดพบที่บ้านเชียง จังหวัดอุดรธานีนอกจากนี้ยังพบโครงกระดูกมนุษย์โบราณ พร้อมทั้งอุปกรณ์ของใช้ต่าง ๆ ประปรายที่บ้านเขาหินกลิ้ง หมู่ที่ 3 ตำบลวังน้ำลัด และ บ้านประจันตคีรี หมู่ที่ 6 ตำบลนาขอม อำเภอไพศาลีเป็นเมืองเก่าโบราณสมัยขอมเรืองอำนาจ คือ "เมืองเวสาลี" หรือ "เมืองไผ่สาลี" และเพี้ยนมาเป็น "ไพศาลี" อำเภอไพศาลีเดิมขึ้นอยู่กับอำเภอท่าตะโก จัดตั้งเป็น กิ่งอำเภอไพศาลี เมื่อวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2505 และได้ยกฐานะขึ้นเป็น อำเภอไพศาลี เมื่อเดือนตุลาคม พ.ศ. 2508