อุทยานแห่งชาติภูผายล หรือชื่อเดิม อุทยานแห่งชาติห้วยหวด[1] เป็นอุทยานแห่งชาติที่ครอบคลุมพื้นที่จังหวัดสกลนคร, นครพนม, มุกดาหารในประเทศไทย ได้รับการจัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติเมื่อวันที่ 28 กรกฎาคม พ.ศ. 2531 และเปลี่ยนมาเป็นชื่อปัจจุบันเมื่อวันที่ 22 มกราคม พ.ศ. 2544[1] ที่ทำการของอุทยานตั้งอยู่ที่บ้านห้วยหวด ตำบลจันทร์เพ็ญ อำเภอเต่างอย จังหวัดสกลนครภูผายลตั้งอยู่ที่ระดับความสูง 300-600 เมตรเหนือระดับน้ำทะเล[2] สภาพภูมิประเทศประกอบไปด้วยที่ราบหลังเต่า ซึ่งล้อมรอบด้วยภูเขาสูง และลำธารอีกหลายสาย สภาพป่าเป็นป่าเบญจพรรณและป่าดิบแล้ง เหมาะแก่การดูสัตว์ป่า