อูกูเลเล (ฮาวาย: ʻukulele, [ˈʔukuˈlɛlɛ]; อังกฤษ: ukelele (BrE) หรือ ukulele (AmE), ออกเสียง: /juːkəˈleɪliː/ ยูเคอเลลี) หรือ กีตาร์ฮาวาย เป็นเครื่องดีด (chordophone) ซึ่งจัดเข้าพวกเป็นกระจับปี่ (plucked lute) อย่างหนึ่ง และเป็นรูปแบบย่อยรูปแบบหนึ่งของวงศ์กีตาร์ มีรูปลักษณ์คล้ายกีตาร์อันเล็ก ต่างกันตรงที่กีตาร์จะขึงสายสำหรับดีดทั้งหมด 6 สาย ส่วนอูกูเลเลขึงสายทั้งหมดเพียง 4 สาย ทำจากไนลอนหรือเชือกอย่างอื่น[1]อูกูเลเลมีกำเนิดในคริสต์ศตวรรษที่ 19 โดยชาวฮาวายซึ่งนำเอากีตาร์น้อย ประเภทกาวากิญญู (cavaquinho) กับราเฌา (rajão) มาประสมกัน ชาวโปรตุเกสที่อพยพเข้ามาในสหรัฐอเมริกาได้นำกีตาร์น้อยทั้งสองนี้เข้าสู่ฮาวาย[2] ในต้นคริสต์ศตวรรษที่ 20 อูกูเลเลได้รับความนิยมเป็นอย่างมากภายนอกสหรัฐอเมริกา และนับจากนั้นก็แพร่หลายทั่วไปแนวและระดับเสียงของอูกูเลเลขึ้นอยู่ขนาดและโครงสร้างของมัน อูกูเลเลที่นิยมเล่นมี 3 ขนาด คือ โซปราโน, คอนเสิร์ด และเทอเนอร์