บัตเลอร์ที่กลาสโกว์ สก็อตแลนด์ เป็นบุตรชายของมาร์กาเร็ตและเอ็ดเวิร์ด บัตเลอร์[1] ปู่ย่าของเขามาจากไอร์แลนด์[2] เขาโตขึ้นมาในครอบครัวชนชั้นแรงงาน นับถือคาทอลิก[3][4] ตอนอายุ 1-2 ปีเขาอยู่ที่มอนเทรียล ควิเบก[5] และเมื่อพ่อแม่หย่าร้างกัน เขาอยู่กับแม่กับพี่น้องของเขา ลินน์และไบรอัน กลับมายังสก็อตแลนด์ ที่ราลสตัน ในเพสลีย์[6] เขาไม่ได้ติดต่อกับพ่อของเขาอีกจนกระทั่งเขาอายุได้ 16 ปี พ่อของเขาตายด้วยโรคมะเร็งเมื่อเจอราร์ดอายุได้ 22 ปี

บัตเลอร์เล่นละครเวทีเมื่ออายุได้ 12 ปีของโรงละครคิงส์ โรงละครที่มีชื่อเสียงในกลาสโกว์ แสดงในละครเพลงเรื่อง Oliver เขาเข้าศึกษาทางด้านกฎหมายที่ Glasgow University Law School เรียนถึง 7 ปี แล้วจึงกลับมาเล่นละครเวทีที่กรุงลอนดอน ในปี 1996 เขาแสดงนำในละครเวทีเรื่อง Coriolanus ที่เป็นภาคละครเวทีของหนังเรื่อง Trainspotting จากนั้นเขาแสดงในโรงละครในลอนดอน เรื่อง Snatch และของ ดอนมาร์ แวร์เฮ้าส์ ซึ่งเป็นผลงานของ เทนเนสซี่ วิลเลี่ยมส์ เรื่อง Suddenly Last Summer โดยร่วมแสดงกับ เรเชล ไวซ์

เขาแสดงภาพยนตร์เรื่อง Her Majesty, Mrs. Brown ในปี 1997 แสดงร่วมกับ เจได เดนช์ เขายังแสดงใน Fast Food และ One More Kiss ในปี 1999 ซึ่งเป็นผลงานภาพยนตร์ดัดแปลงของเชคอฟเรื่อง The Cherry Orchard และเรื่อง Harrison’s Flowers

เขาได้รับรางวัลการแสดงบทนำจากเรื่อง The Phantom of the Opera ในปี 2004 ต่อมาแสดงในภาพยนตร์อิสระเรื่อง Dear Frankie ร่วมกับเอมิลี่ มอร์ติเมอร์ ซึ่งออกฉายในงานเทศกาลภาพยนตร์เมืองคานส์ ปี 2004 ผลงานสร้างชื่อเรื่องอื่นอย่างเช่น Beowolf & Grendel เรื่อง The Game of Their Lives เรื่อง Timeline เรื่อง Lara Croft Tomb Raider: The Cradle of Life และเรื่อง Reign of Fire

เขาแสดงในภาพยนตร์ระทึกขวัญแนวดราม่าเรื่อง Butterfly on a Wheel แสดงร่วมกับเพียส บรอสแนนและมาเรีย เบลโล กำกับโดยไมค์ บาร์เกอร์ และแสดงในภาพยนตร์โรแมนติคดราม่าเรื่อง P.S. I Love You กำกับโดยริชาร์ด ลากราเวนนิสและร่วมแสดงโดย ฮิลารี่ สแวงค์[7]