เจ้าจอมมารดาเพ็ง มีนามเดิมว่า หุ่น เกิดในปี พ.ศ. 2386 เป็นธิดาของหลวงราชภัตการ (จีนเอ็ง) เจ้ากรมเกาหลาจีน[1] ครั้นเมื่อจำเริญวัยขึ้นก็ได้ถวายตัวเข้าเป็นนางละครในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จนมีชื่อเสียงในบทเมขลา ชาววังจึงให้สมญาเธอว่า "หุ่นเมขลา"[2][3] ครั้นถวายตัวเป็นพระสนมแล้วจึงเปลี่ยนนามเป็น เพ็ง พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงตรัสเรียกเจ้าจอมมารดาเพ็งว่า "เมขลา" หรือ "เพ็งเมขลา"[4]

เจ้าจอมมารดาเพ็งสนองพระเดชพระคุณประสูติการพระราชธิดาเพียงพระองค์เดียวคือ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้านงคราญอุดมดี (12 กรกฎาคม พ.ศ. 2405 — 20 พฤศจิกายน พ.ศ. 2471)[1][2][3][5]

เจ้าจอมมารดาเพ็งถึงแก่อนิจกรรมด้วยโรคฝีที่สีข้างที่ โรงพยาบาลศิริราช เมื่อวันที่ 28 กันยายน พ.ศ. 2432 สิริอายุ 46 ปี[6]