เจ้าจอมอำพัน เป็นพระสนมในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย เป็นธิดาเจ้าพระยารัตนาพิพิธ (สน สนธิรัตน์) สมุหนายกในรัชกาลที่ 1 เป็นละครหลวงในรัชกาลที่ 1 รุ่นเล็ก คู่กันกับเอม นางเอก พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวตรัสเล่าไว้ว่า "ถึงทอดหลัง เมื่อทรงอิเหนา พระเอกนางเอกที่ออกชื่อระบือเล่าแต่ พัน บุตรเจ้าพระยารัตนาพิพิธ เป็นพระเอก เอม บุตรพระยาจักราราชมนตรี เป็นนางเอก" เจ้าจอมพันอาจได้เคยเล่นเป็นตัวอิเหนาด้วย แต่ไม่มีหลักฐานปรากฏ[1]