อ้างอิง ของ เจ้านายฝ่ายเหนือ

เชิงอรรถ
  1. ↑ สัมพันธ์ล้านนา-สยามในนาม “มูลนิธินวราชดำริอนุรักษ์ฝ่ายเหนือ
  2. ↑ ประกาศนายทะเบียนมูลนิธิจังหวัดเชียงใหม่ เรื่อง จดทะเบียนจัดตั้ง "มูลนิธินวราชดำริอนุรักษ์ฝ่ายเหนือ"
  3. 1 2 3 4 เบญจวรรณ บุญโทแสง. พัฒนาการการปรับตัวทางการเมืองของกลุ่มอำนาจท้องถิ่นภายหลังการผนวกดินแดนของสยาม (พ.ศ. 2442-2547): กรณีศึกษาตระกูล ณ เชียงใหม่. วิทยานิพนธ์รัฐศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. 2550
  4. ↑ ตำแหน่งเจ้าเมืองขึ้น "หัวเมืองขึ้นชั้นที่สอง" ของราชสำนักล้านนา เรียกว่า "พญา" หรือ "อาชญา" ชาวเมืองนิยมเรียกว่า "เจ้าพญา" หรือ "เจ้าหลวง" เช่นพญาขัณฑเสมาบดี -เจ้าเมืองป่าเป้า อาชญามหาวงศ์ -เจ้าเมืองเชียงคำ ส่วนเมืองที่มีชาวไทใหญ่เป็นจำนวนมาก จะเรียกว่า "เจ้าฟ้า" เช่น เมืองแม่ฮ่องสอน เมืองขุนยวม เมืองปาย เช่น พญาเทพบำรุงรัตนาเขตร (เจ้าฟ้าวงศ์)-เจ้าเมืองขุนยวม.-(น.อ.คัมภีร์ คัมภีรญาณนนท์)
  5. ↑ การส่งเจ้านายพระประยูรญาติไปครองยังหัวเมืองประเทศราชและหัวเมืองชั้น 1 และ ชั้น 2 ต่างๆ นั้น เจ้านายเหล่านั้นจะได้รับการเทิดพระเกียรติจากราษฎรว่า "เจ้าหลวง" และชายาก็จะถูกเรียกขานว่า "แม่เจ้า" ส่วนการปกครองนครนั้น มีการตั้งข้าราชการหรือขุนเมืองทั้ง 8 เพื่อช่วยราชการแผ่นดินเหมือนห้วงราชวงศ์มังรายปกครองอาณาจักรล้านนา คือ (1) พญา เช่น พญาจ่าบ้าน พญาเด็กชาย พญาสามล้าน และพญาแสนหลวง (2) อาชญา (3) แสนหลวง (4) แสน (5) ท้าว (6) หาญ (7) หมื่น ดังนั้นคำว่า พระยาหรือพญาที่ถูกพระราชทานไปจากราชสำนักสยาม จึงมีความหมายแตกต่างกันอย่างสิ้นเชิงสำหรับราชสำนักล้านนา.-(น.อ.คัมภีร์ คัมภีรญาณนนท์)
  6. ↑ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๔๓ น่า ๔๐๗๓ วันที่ ๑๓ กุมภาพันธ์ ๒๔๖๙
  7. 1 2 สงวน โชติสุขรัตน์ (ปริวรรต). ตำนานเจ้าเจ็ดตน ฉบับสิงฆะ วรรณสัย. เชียงใหม่:สงวนการพิมพ์, 2511, หน้า 35
  8. ↑ พระราชพงศาวดารกรุงธนบุรี และจดหมายเหตุรายวันทัพสมัยกรุงธนบุรี. ใน ประชุมพงศาวดาร เล่ม ๔๐. พระนคร:องค์การค้าคุรุสภา, หน้า 12
  9. ↑ นรินทรเทวี, กรมหลวง. จดหมายเหตุความทรงจำ, กรุงเทพฯ:องค์การค้าคุรุสภา, หน้า 16
  10. ↑ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานเครื่องขัตติยราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติคุณรุ่งเรืองยิ่งมหาจักรีบรมราชวงศ์ ถวายแด่พระเจ้าอินทวิชยานนท์ซึ่งนับว่าเป็นการถวายพระเกียรตินับเนื่องเป็นพระบรมวงศานุวงศ์ชั้นผู้ใหญ่ในพระบรมราชวงศ์จักรี และเป็นพระเจ้าประเทศราชเพียงพระองค์เดียวในประวัติศาสตร์ที่ได้รับพระราชทานและยกย่องพระเกียรติยศดังกล่าว.-(น.อ.คัมภีร์ คัมภีรญาณนนท์)
  11. ↑ พระราชบัญญัติศักดินาเจ้านาย พระยาท้าวแสนเมืองประเทศราช
  12. ↑ ราชวงศ์ทิพจักรและราชวงศ์ติ๋นมหาวงษ์ มีประวัติความเป็นมายาวนานตั้งแต่ครั้งกรุงศรีอยุธยา ทำให้มีการกระจัดกระจายเชื้อสาย โดยเฉพาะราชวงศ์ทิพจักรนั้น ได้สถาปนาขึ้นในปี 2275 แต่การตราพระราชบัญญัตินามสกุลมีขึ้นในปี 2455 จากการศึกษาค้นคว้าจึงพบว่ามีเชื้อสายหลายท่านขอพระราชทานในคราเดียวกัน และหลายท่านมีความสับสนในการเลือกใช้นามสกุลอยู่บ้าง เพราะ (1) เจ้าหลวงบางพระองค์ขึ้นครองสองนคร (เช่น เจ้าหลวงเศรษฐีคำฝั้น ทรงเป็นเจ้าผู้ครองนครลำพูน ก่อนขึ้นครองนครเชียงใหม่) (2) มีการสมรสในหมู่เจ้านายพระประยูรญาติข้ามนครทั้งสามมาอย่างยาวนาน (3) เจ้านายบุตรหลานได้ถูกส่งไปเป็นเจ้าขันห้าใบตามนครอื่น และเป็นเจ้าหลวงปกครองเมืองบริวารต่างๆ เชื้อสายเจ้านายในเมืองบริวารจึงปรากฏใช้นามสกุลต่างออกไปอีกหลายนามสกุล.-(น.อ.คัมภีร์ คัมภีรญาณนนท์)
  13. ↑ คัมภีร์ คัมภีรญาณนนท์ , นาวาอากาศเอก. เจ้านายฝ่ายเหนือ.
  14. ↑ เชื้อสายเจ้านายฝ่ายเหนือในสภานิติบัญญัติแห่งชาติ -(นาวาอากาศเอกคัมภีร์ คัมภีรญาณนนท์)
  15. ↑
  16. ↑ ต้นตระกูล ณ เชียงใหม่ร่วมจุฬาฯ ทำบุญคล้ายวันประสูติ "พระราชชายาเจ้าดารารัศมี" เสวนา-ฟ้อนเล็บยิ่งใหญ่
  17. ↑ ชาวเชียงใหม่แห่ร่วมถวายดอกไม้จันทน์ “เจ้าฟ้าเพชรรัตนฯ”
  18. ↑ หนังสือประชุมพงศาวดาร ภาคที่ 61 พิมพ์เป็นอนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ พลตรีเจ้าราชบุตร (วงษ์ตะวัน ณ เชียงใหม่) ณ เมรุวัดสวนดอก จังหวัดเชียงใหม่
  19. ↑ เจ้าไชยสุริวงศ์ในสายตระกูลเจ้าเจ็ดตน
  20. ↑ เจ้านายฝ่ายเหนือ. ทำเนียบส่วนราชการของจังหวัดเชียงใหม่สืบค้นวันที่ 21 มิถุนายน 2555
  21. ↑ การแบ่งออกเป็นเจ้านายสายเจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ นครลำพูน หรือนครลำปาง เป็นเรื่องยากเพราะมีความสัมพันธ์สมรสกันไปมาทั้ง 3 นคร รวมทั้งราชวงศ์มังราย สายนครเชียงตุง ซึ่งมีสายสัมพันธ์เครือญาติแนบแน่นกับราชวงศ์ทิพจักรแต่ครั้งต้นกรุงรัตนโกสินท์.-(น.อ.คัมภีร์ คัมภีรญาณนนท์)
บรรณานุกรม
  • คัมภีร์ คัมภีรญาณนนท์, นาวาอากาศเอก. เจ้านายฝ่ายเหนือ.
  • ดำรงราชานุภาพ, สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยา. ตำนานวังน่า. พระนคร : โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร, 2462. [พิมพ์แจกในงานศพนางสุ่น ชาติโอสถ ปีมะแม พ.ศ. 2462]
  • ตำนานพื้นเมืองเชียงใหม่ ฉบับ เชียงใหม่ 700 ปี. เชียงใหม่ : ศูนย์วัฒนธรรมจังหวัดเชียงใหม่ สถาบันราชภัฏเชียงใหม่, 2538. 496 หน้า. ISBN 974-8150-62-3
  • นงเยาว์ กาญจนจารี. ดารารัศมี : พระประวัติพระราชชายา เจ้าดารารัศมี. เชียงใหม่ :สุริวงศ์บุ๊คเซนเตอร์, 2539.
  • ประชากิจกรจักร (แช่ม บุนนาค), พระยา. พงศาวดารโยนก. นนทบุรี : ศรีปัญญา, 2557. 496 หน้า. ISBN 978-616-7146-62-1
  • ปราณี ศิริธร ณ พัทลุง. เพ็ชร์ล้านนา. (ครั้งที่ 2) เชียงใหม่ :ผู้จัดการ ศูนย์ภาคเหนือ, 2538.
  • มหาอำมาตยาธิบดี (หรุ่น ศรีเพ็ญ), พระยา. พงศาวดารเมืองนครเชียงใหม่ เมืองนครลำปาง เมืองลำพูนไชย. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์พระจันทร์, 2505.
  • เจ้าวงศ์สักก์ ณ เชียงใหม่, คณะทายาทสายสกุล ณ เชียงใหม่. เจ้าหลวงเชียงใหม่.
  • วรชาติ มีชูบท. เจ้านายฝ่ายเหนือ และตำนานรักมะเมียะ. กรุงเทพฯ : สร้างสรรค์บุ๊คส์, 2556. 428 หน้า. ISBN 978-616-220-054-0
  • เจ้าวรเทวี (ณ ลำพูน) ชลวณิช ที่ระลึกในการบูรณะกู่บรรจุอัฐิเจ้าผู้ครองนครลำพูน ชายา และเจ้านายสกุล ณ ลำพูน ณ เชียงใหม่ ณ สุสานหลวงลำพูน. (ครั้งที่1) :บ.อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง จก. (มหาชน), 15 เมษายน 2549
  • สมหมาย เปรมจิตต์, สถาบันวิจัยสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. ตำนานสิบห้าราชวงศ์ (ฉบับสอบชำระ) . เชียงใหม่: มิ่งเมือง, 2540.
  • ศักดิ์ รัตนชัย. พงศาวดารสุวรรณหอคำนครลำปาง (ตำนานเจ้าเจ็ดพระองค์กับหอคำมงคล ฉบับสอบทานกับเอกสารสืบค้น สรสว.ลำปาง) .
  • เจ้านายฝ่ายเหนือ
  • บรรดาศักดิ์ของเจ้านายฝ่ายเหนือและประเด็นน่ารู้บางประการ

ใกล้เคียง

เจ้านายฝ่ายเหนือ เจ้านางยอดแก้ว (ก่องมะณี รามางกูร) เจ้านรนันทไชยชวลิต เจ้านครรัฐผู้คัดเลือก เจ้านายอ้าย เจ้านางทิพย์ธิดา เจ้านโรดม สีหนุ เจ้านโรดม สีหมุนี เจ้านายพระชันษายืนในพระราชวงศ์จักรี เจ้าน้อยสุริยะ ณ เชียงใหม่

แหล่งที่มา

WikiPedia: เจ้านายฝ่ายเหนือ http://www.pasasiam.com/home/index.php/history/his... http://www.reurnthai.com/index.php?topic=1699.0;wa... http://www.sarakadee.com/feature/2004/10/popup/sur... http://newsclear.wordpress.com/chiagmai-tales/%E0%... http://www.manager.co.th/Local/ViewNews.aspx?NewsI... http://www.matichon.co.th/news_detail.php?newsid=1... http://www.chiangmai.go.th/directory/index.php http://library2.parliament.go.th/ebook/content-er/... http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2442/01... http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2535/D/...