เจ้าผู้ปกครอง (อิตาลี: Il Principe, อังกฤษ: The Prince) เป็นหนังสือตำราเกี่ยวกับปรัชญาและทฤษฎีการเมือง เขียนโดย นิคโคโล มาเคียเวลลี นักทฤษฎีด้านการเมืองและอาสาสมัครชาวเมืองฟลอเรนซ์ ในปี พ.ศ. 2056 (ค.ศ. 1513)[1] ต้นฉบับเดิมมีชื่อว่า De Principatibus (ว่าด้วยการปกครอง) ได้ตีพิมพ์ครั้งแรกเมื่อ พ.ศ. 2075 (ค.ศ. 1532) หลังจากมาเคียเวลลีเสียชีวิตไปแล้ว 5 ปี หนังสือนี้ไม่ได้เป็นหนังสือที่โดดเด่นในช่วงชีวิตของเขา แต่เป็นงานเขียนซึ่งเป็นที่จดจำมากที่สุด และทำให้คำว่า "มาเคียเวลเลียน" (Machiavellian) กลายเป็นที่รู้จักอย่างกว้างขวาง บางครั้งนักวิจารณ์จัดประเภทหนังสือเล่มนี้ว่าเป็นงานประเภท "เสียดสี"[2]