ลำดับชั้นของนักการทูต มีอาทิ เอกอัครราชทูต ผู้แทนทางทูต อัครราชทูต และอุปทูต ล้วนกำหนดขึ้นโดยกฎหมายระหว่างประเทศ ชื่อว่า อนุสัญญากรุงเวียนนาว่าด้วยความสัมพันธ์ทางทูต ค.ศ. 1961

ตามธรรมเนียมการทูตสากล ลำดับชั้นของนักการทูตเป็นดังนี้

• หัวหน้าคณะผู้แทนทางทูต (head of diplomatic mission) แบ่งเป็นสามชั้น คือ
  • ชั้น 1 ได้แก่ เอกอัครราชทูต (ambassador) หรือ เอกอัครสมณทูต (nuncio)
  • ชั้น 2 ได้แก่ รัฐทูต (envoy), อัครราชทูต (minister) หรือ อัครสมณทูต (internuncio)
  • ชั้น 3 ได้แก่ อุปทูต (chargé d’affaires)
• เจ้าหน้าที่ฝ่ายทูต (diplomatic staff) อื่น ๆ ในคณะผู้แทนทางทูต ประกอบด้วย
  • อัครราชทูตที่ปรึกษา (minister-counsellor)
  • ที่ปรึกษา (counsellor)
  • เลขานุการ (secretary) แบ่งเป็น เลขานุการเอก (first secretary), เลขานุการโท (second secretary) และ เลขานุการตรี (third secretary)
  • ผู้ช่วยเลขานุการ (attaché)

พึงสังเกตว่า คำว่า minister ในภาษาอังกฤษนั้นมีได้หลายความหมาย ความหมายที่เป็นที่รู้จักกันมากที่สุดคือ รัฐมนตรี แต่คำนี้ยังสามารถแปลว่าศาสนาจารย์ก็ได้ หรือเป็นระดับตำแหน่งทางทูตที่รองลงมาจากเอกอัครราชทูตก็ได้ด้วย ในกรณีหลังสุดนี้ ศัพท์บัญญัติภาษาไทยกำหนดให้เรียกว่า "อัครราชทูต" ซึ่งเป็นข้าราชการประจำ มิใช่รัฐมนตรีหรือสมาชิกคณะรัฐบาลแต่อย่างใด ตำแหน่งนี้ตามระบบราชการไทย เทียบได้กับรองอธิบดี

ตำแหน่ง counsellor ซึ่งศัพท์ทางทูตภาษาไทยกำหนดให้เรียกว่า ที่ปรึกษา นั้น เป็นชื่อตำแหน่งทางทูตที่เรียกเช่นนั้นเอง ผู้ดำรงตำแหน่งเป็นข้าราชการประจำที่ทำงานปฏิบัติหน้าที่เต็มเวลา มิได้มีสถานะเป็นผู้ให้คำปรึกษาแนะนำหรือเป็นตำแหน่งกิตติมศักดิ์หรือตำแหน่งลอยแต่ประการใด ตามระบบราชการไทยพอเทียบได้กับข้าราชการระดับ 7 เดิม หรือนักการทูตชำนาญการในปัจจุบันนี้ ซึ่งเทียบได้กับระดับรองผู้อำนวยการกอง

นักการทูตสามารถเปรียบเทียบได้ว่ามีความแตกต่างจากกงสุล หรือ ผู้ช่วยทูต ซึ่งเป็นตัวแทนของรัฐในด้านการบริหารหลายด้าน แต่ไม่มีหน้าที่ทางการเมืองเช่นเดียวกับนักการทูต