เมนูนำทาง
เจ้าแก้วนวรัฐ พระประวัติเจ้าแก้วนวรัฐ มีนามเดิมว่าเจ้าแก้ว ประสูติที่คุ้มหลวงนครเชียงใหม่ เมื่อวันที่ 29 กันยายน พ.ศ. 2405 เป็นโอรสในพระเจ้าอินทวิชยานนท์ เจ้าผู้ครองเชียงใหม่องค์ที่ 7 ประสูติแต่หม่อมเขียว และเป็นเจ้านัดดา (หลานปู่) ในพระยาราชวงศ์ (มหาพรหมคำคง) นครเชียงใหม่ เจ้าแก้วนวรัฐมีเจ้าพี่น้อง 10 องค์ ตามลำดับดังนี้
โดยเจ้าจอมจันทร์เป็นเจ้าน้องร่วมหม่อมมารดาเพียงองค์เดียว[2]
เจ้าแก้วได้เลื่อนอิสริยยศและตำแหน่งตามลำดับดังนี้
เมื่อเจ้าอินทวโรรสสุริยวงษ์ถึงแก่พิราลัยเมื่อวันที่ 5 มกราคม พ.ศ. 2452 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวซึ่งทรงทราบความที่เจ้าดารารัศมี พระราชชายา ถวายบังคมลาไปประทับที่นครเชียงใหม่ก่อนแล้ว จึงมีพระราชดำรัสกับเจ้าดารารัศมีให้เลือกผู้แทนเจ้าอินทวโรรส ที่ว่า
ในการเลือกเจ้านครเชียงใหม่แทนเจ้าอินทวโรรสสุริยวงษ์ตามกฎต้องให้ทายาทผู้สืบตระกูลรับตำแหน่งนี้ ซึ่งควรจะต้องได้แก่เจ้าราชบุตร (เลาแก้ว) ทายาทแต่ผู้เดียว แต่ในตำแหน่งนี้จะต้องเป็นพระอภิบาลเจ้าดารารัศมี พระราชยายาในรัชกาลที่ 5 ด้วย ในขณะนี้เจ้าราชบุตรยังอายุน้อยอยู่ ฉะนั้นพระราชชายาเจ้าดารารัศมีจึงขอเลือกเจ้าอุปราชแก้ว รับหน้าที่นี้ก่อน...— วชิราวุธ ป.ร.
พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เจ้าอุปราช (เจ้าแก้ว) ว่าที่เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ ตั้งแต่วันที่ 23 มกราคม พ.ศ. 2452[8] ต่อมาในวันที่ 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2454 จึงได้รับพระราชทานสัญญาบัตรเป็นเจ้านครเชียงใหม่ มีราชทินนามว่า เจ้าแก้วนวรัฐ ประพัทธ์อินทนันทพงษ์ ดำรงนพิสีนครเขตร ทศลักษณเกษตรอุดม บรมราชสวามิภักดิ์ บริรักษ์ปัจฉิมานุทิศ สุจริตธรรมธาดา มหาโยนางคราชวงษาธิบดี [9]
ถึง พ.ศ. 2462 เป็นนายพลตรี ราชองครักษ์พิเศษ[10] และนายทหารพิเศษประจำกองทัพบกไทย
เจ้าแก้วนวรัฐ เริ่มป่วยตั้งแต่ต้นปี พ.ศ. 2481 แต่ก็ยังเดินทางไปยังกรุงเทพมหานครเพื่อรับเสด็จสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล เมื่อครั้งเสด็จนิวัติพระนคร ต่อมาปรากฏว่าอาการไตและตับอักเสบที่ประชวรอยู่ยังไม่ทันจะหายดี ก็พบอาการปอดบวมขึ้นอีก จนพิราลัย เมื่อเวลา 21.40 น. ของวันที่ 3 มิถุนายน พ.ศ. 2482 รวมระยะเวลาที่ทรงครองนคร 28 ปี สิริชันษา 76 ปี
ข่าวการพิราลัยแพร่ออกไป บรรดาบุคคลสำคัญก็ได้มีโทรเลขและจดหมายถวายความอาลัยมาเป็นจำนวนมาก เช่น คณะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ จอมพล ป.พิบูลสงคราม นายกรัฐมนตรี ส่งมาถวายเจ้าราชบุตร ดังความว่า
เจ้าราชบุตร
เชียงใหม่
คณะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ในพระปรมาภิไธย สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ได้ทราบข่าวด้วยความเศร้าสลดใจว่า เจ้าแก้วนวรัฐฯ ได้ถึงแก่พิราลัยเสียแล้ว จึงขอแสดงความเสียใจอย่างยิ่งมายังบรรดาบุตรและธิดาโดยทั่วกัน..— อาทิตย์ทิพอาภา
พล.อ.พิชเยนทร์โยธิน
เรียน พ.ท.เจ้าราชบุตร
เชียงใหม่
ผมได้รับโทรเลขของเจ้า แจ้งว่า พล.ต.เจ้าแก้วนวรัฐฯ ได้ถึงแก่พิราลัยแล้ว ในนามของรัฐบาลของสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และในนามของผมเอง ขอแสดงความเสียใจอย่างยิ่งมายังเจ้าและญาติทั้งหลายด้วย..— พิบูลสงคราม
นายกรัฐมนตรี
ในการพระราชทานน้ำหลวงสรงพระศพ มีนาวาอากาศเอก ถวัลย์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม เป็นผู้แทนของรัฐบาลและได้มาเป็นประธานในงานพระราชทานน้ำหลวงสรงพระศพ โดยรถไฟกระบวนพิเศษ พร้อมด้วยเจ้าพนักงานกรมพระราชพิธี มีพระยาราชโกษา เป็นหัวหน้านำโกศ ฉัตร แตร และกลองชนะ พระราชทานเป็นพระเกียรติยศ แต่พระราชทานลองมณฑปมีเฟืองประกอบโกศเป็นเกียรติยศพิเศษ และโปรดเกล้าฯ ให้มีการประโคม
สำหรับการพระราชกุศล ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานสดับปกรณ์และพระสวดพระอภิธรรมกำหนด 7 วัน และได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ข้าราชการแต่งเครื่องแบบครึ่งยศไว้ทุกข์ถวาย และทางราชการได้สั่งให้ข้าราชการฝ่ายเหนือ ไว้ทุกข์ถวาย มีกำหนด 7 วัน
เจ้าแก้วนวรัฐ มีชายา 4 องค์ คือ
ภรรยาเจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ | |||
ภาพ | นาม | ชาติตระกูล | โอรสธิดา |
---|---|---|---|
1. เจ้าจามรีวงศ์ | พระธิดาของเจ้าราชภาคินัย (แผ่นฟ้า ณ เชียงใหม่) กับเจ้าเรือนคำ สิโรรส | · เจ้าอุตรการโกศล (ศุขเกษม ณ เชียงใหม่) · เจ้าบัวทิพย์ ณ เชียงใหม่ · เจ้าราชบุตร (วงศ์ตวัน ณ เชียงใหม่) | |
2. เจ้าไผ่ ณ เชียงใหม่ (เจ้าหญิงไผ่) | ไม่ปรากฏ | ไม่มี | |
3. หม่อมบัวเขียว ณ เชียงใหม่ | ไม่ปรากฏ | · เจ้าพงษ์อินทร์ ณ เชียงใหม่ · เจ้าศิริประกาย ณ เชียงใหม่ · เจ้าอินทนนท์ ณ เชียงใหม่ | |
4. หม่อมแส ณ เชียงใหม่ | ไม่ปรากฏ | ไม่มี | |
เจ้าแก้วนวรัฐมีโอรสและธิดารวม 6 องค์ อยู่ในสกุล ณ เชียงใหม่ มีนามตามลำดับ ดังนี้
โอรสและธิดา | |||||
ภาพ | ชื่อ | เจ้ามารดา | เกิด | เสียชีวิต | สถานภาพ |
---|---|---|---|---|---|
1. เจ้าอุตรการโกศล (ศุขเกษม ณ เชียงใหม่) | เจ้าจามรีวงศ์ | พ.ศ. 2423 | 20 มีนาคม พ.ศ. 2456 (33 ปี) | สมรสกับ เจ้าบัวชุม ณ เชียงใหม่ ไม่มีโอรส-ธิดา | |
2. เจ้าบัวทิพย์ ณ เชียงใหม่ | เจ้าจามรีวงศ์ | ไม่ปรากฏ | ไม่ปรากฏ |
| |
3. เจ้าราชบุตร (วงษ์ตะวัน ณ เชียงใหม่) | เจ้าจามรีวงศ์ | 7 พฤษภาคม พ.ศ. 2429 | 25 พฤษภาคม พ.ศ. 2515 (86 ปี) |
| |
4. เจ้าพงษ์อินทร์ ณ เชียงใหม่ | หม่อมบัวเขียว ณ เชียงใหม่ | พ.ศ. 2447 | พ.ศ. 2532 (85 ปี) |
| |
5. เจ้าศิริประกาย ณ เชียงใหม่ | หม่อมบัวเขียว ณ เชียงใหม่ | 23 ธันวาคม พ.ศ. 2444 | 25 มกราคม พ.ศ. 2482 (37 ปี) | สมรสกับเจ้ากาวิละวงศ์ ณ เชียงใหม่ มีโอรส-ธิดา 3 องค์ | |
6. เจ้าอินทนนท์ ณ เชียงใหม่ | หม่อมบัวเขียว ณ เชียงใหม่ | พ.ศ. 2453 | พ.ศ. 2534 (81 ปี) | สมรสกับเจ้าสุคันธา ณ เชียงตุง มีโอรส-ธิดา 5 องค์
| |
เมนูนำทาง
เจ้าแก้วนวรัฐ พระประวัติใกล้เคียง
เจ้าแก้วนวรัฐ เจ้าแผ่นดิน เจ้าแก้วมงคล เจ้าแวมไพร์ พันธุ์ตายไว เจ้าแม่ลิ้มกอเหนี่ยว เจ้าแม่วัดดุสิต เจ้าแม่จำเป็น เจ้าแว่นทิพย์แห่งเชียงตุง เจ้าแมวยอดนักสืบ เจ้าแก้วมงคล ณ เชียงใหม่แหล่งที่มา
WikiPedia: เจ้าแก้วนวรัฐ http://www.srinawaratt.com/index.php?option=com_co... http://www1.tv5.co.th/service/mod/heritage/king/ra... http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2434/00... http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2436/04... http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2439/04... http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2440/04... http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2443/01... http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2447/05... http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2452/D/... http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2452/D/...