• การกำหนดสาขารางวัล

เฉลิมไทยอวอร์ด ได้พยายามปรับปรุงเปลี่ยนแปลงสาขารางวัลตามความเหมาะสมและเพื่อแก้ปัญหาที่เกิดขึ้นจากการจัดรางวัลในปีที่ผ่าน ๆ มา จนได้สาขารางวัลด้านภาพยนตร์ที่เป็นมาตรฐานใกล้เคียงกับสาขาที่แบ่งโดยสถาบันจัดรางวัลซึ่งมีผู้ทรงวุฒิตัดสิน โดยตั้งแต่เฉลิมไทยอวอร์ด ครั้งที่ 6 ในปี พ.ศ. 2552 เป็นต้นมา เฉลิมไทยอวอร์ด จัดรางวัลเพื่อผลงานภาพยนตร์ตามสาขามาตรฐาน จำนวน 25 สาขา ดังนี้

สาขารางวัลด้านภาพยนตร์ของเฉลิมไทยอวอร์ดในปัจจุบันตั้งแต่ พ.ศ. 2552

อนึ่ง ได้มีการเปลี่ยนแปลงชื่อสาขาจาก "รางวัลยอดเยี่ยม" เป็น "รางวัลแห่งปี" ตั้งแต่การจัดรางวัลเฉลิมไทยอวอร์ด ครั้งที่ 3 เมื่อปี พ.ศ. 2549 เนื่องจากมีข้อเรียกร้องจากสมาชิกเว็บไซต์พันทิปจำนวนหนึ่ง ว่าผลรางวัลที่ปรากฏออกมาไม่ได้แสดงถึงความยอดเยี่ยมอย่างแท้จริง เพราะผู้ลงคะแนนเสียงมีความหลากหลายด้านความรู้เกี่ยวกับภาพยนตร์ ส่วนใหญ่มิใช่ผู้เชี่ยวชาญซึ่งมีประสบการณ์เกี่ยวกับศิลปะภาพยนตร์โดยตรง มิอาจเทียบเคียงกับรางวัลที่จัดโดยสถาบันซึ่งมีผู้ทรงคุณวุฒิตัดสินได้ ดังนั้น ทางคณะกรรมการฯ จึงเห็นควรให้ใช้คำว่า "รางวัลแห่งปี" แทนคำว่า "รางวัลยอดเยี่ยม" ซึ่งเป็นลักษณะของรางวัลจากมหาชน มาโดยตลอด

รายละเอียดของการเปลี่ยนแปลง ดูเพิ่มเติมในเนื้อหาของการจัดรางวัลในแต่ละปี

* การเสนอชื่อเข้าชิง (Balloting for Nominations)

แต่เดิมการเสนอชื่อเข้าชิง ใช้วิธีให้ผู้มีสิทธิ์ออกเสียงคือสมาชิกเว็บไซต์พันทิป คัดเลือกรายชื่อแต่ละสาขาตามดุลยพินิจส่วนตัว แล้วเสนอชื่อต่อคณะกรรมการฯ โดยตรงจำนวน 5 รายชื่อ/สาขา ผ่านการส่งรายชื่อทางอีเมลล์ไปยังอีเมลล์กลางตามที่คณะกรรมการฯ ในปีนั้น ๆ ตั้งขึ้น ภายในระยะเวลาที่กำหนดให้เสนอชื่อ ซึ่งจะอยู่ราวปลายเดือนมกราคม - ต้นเดือนกุมภาพันธ์ เมื่อแล้วเสร็จ คณะกรรมการฯ จึงรวบรวมคะแนน เพื่อให้ได้รายชื่อผู้เข้าชิง 5 ชื่อสุดท้ายของทุกสาขา (บางสาขาอาจมี 3 รายชื่อ) ก่อนประกาศรายชื่อผู้เข้าชิงผ่านหน้าเว็บไซต์ของพันทิป โต๊ะเฉลิมไทยต่อไป

ภายหลังการจัดรางวัลไปแล้ว 5 ครั้ง พบปัญหาเกี่ยวกับความลักลั่นของผู้เข้าชิงบางสาขา ซึ่งเกิดจากความเข้าใจที่ไม่ตรงกันของสมาชิกผู้มีสิทธิ์ออกเสียง จึงทำให้เกิดร่างรายชื่อผู้มีสิทธิ์ (Eligible lists) ของแต่ละสาขาขึ้นก่อนการเสนอชื่อเข้าชิง โดย eligible lists ที่มีตั้งแต่การจัดเฉลิมไทยอวอร์ด ครั้งที่ 6 นั้น พบว่าทำให้การเสนอชื่อเข้าชิงเป็นไปโดยราบรื่น และได้รับความร่วมมือจากสมาชิกผู้มีสิทธิ์ออกเสียงมากขึ้น

และล่าสุด มีการเปลี่ยนแปลงสำคัญอีกครั้งหนึ่งตั้งแต่เฉลิมไทยอวอร์ด ครั้งที่ 7 คือ การนำระบบลงคะแนนแบบเรียงลำดับ (preferential voting) มาใช้แทนการลงคะแนนแบบหนึ่งเสียงต่อหนึ่งผู้มีสิทธิ์ (one-man-one-vote) เนื่องจากเป็นการเปลี่ยนแปลงรูปแบบวิธีตามวิธีของสถาบันศิลปวิทยาการภาพยนตร์แห่งสหรัฐอเมริกา (Academy of Motion Picture Arts and Sciences: AMPAS) [2][3] ซึ่งเชื่อว่าจะช่วยลดอคติของการโหวตได้มากกว่าการต้องเลือกผู้เข้าชิงเพียงหนึ่งชื่อต่อหนึ่งสาขา

• การลงคะแนนเพื่อตัดสินผู้ชนะ (Final Balloting for Winner) [4][5]

เมื่อประกาศรายชื่อผู้เข้าชิงแล้ว ทางคณะกรรมการฯ จะกำหนดให้ผู้มีสิทธิ์ลงคะแนน (อาจหมายถึงสมาชิกเว็บไซต์พันทิปทุกคน หรือเฉพาะสมาชิกที่ลงชื่อไว้) ส่งรายชื่อมาโดยวิธีที่กำหนดในแต่ละปี ภายในเวลาที่กำหนดให้ลงคะแนนซึ่งจะอยู่ในช่วงเดือนกุมภาพันธ์

- เฉลิมไทยอวอร์ด ครั้งที่ 1 - 4 เป็นการลงคะแนนทางแบบฟอร์มโหวตของทางพันทิป ซึ่งจะไม่ปิดบังผลเมื่อเสร็จสิ้นการลงคะแนน

- เฉลิมไทยอวอร์ด ครั้งที่ 5 เป็นการลงคะแนนทางแบบฟอร์มโหวตที่สร้างขึ้นเองภายนอก ทำให้สามารถปิดบังผลคะแนนได้ระดับหนึ่ง

- เฉลิมไทยอวอร์ด ครั้งที่ 6 เป็นการลงคะแนนทางแบบฟอร์มโหวตของทางพันทิป ที่ดัดแปลงให้ปิดบังผลคะแนนได้ระดับหนึ่ง

- เฉลิมไทยอวอร์ด ครั้งที่ 7 เปลี่ยนระบบลงคะแนนจากระบบ one-man-one-vote เป็นระบบ preferential voting ลักษณะเดียวกับการลงคะแนนเสนอชื่อเข้าชิง จึงต้องใช้การส่งรายชื่อทางอีเมลล์ ทำให้ผลคะแนนเป็นความลับ

• การประกาศผลรางวัลและพิธีมอบรางวัล

หลังเสร็จสิ้นการลงคะแนนประมาณ 1 สัปดาห์ เฉลิมไทยอวอร์ดจะประกาศผลรางวัลผ่านหน้าเว็บไซต์พันทิป ประมาณปลายเดือนกุมภาพันธ์ ถึงต้นเดือนมีนาคม โดยลักษณะของกระทู้ประกาศจะมีพิธีกร ผู้ประกาศรางวัล และรูปแบบการประกาศเลียนแบบจากการประกาศรางวัลซึ่งจัดขึ้นจริง

และตั้งแต่การจัดรางวัลเฉลิมไทยอวอร์ด ครั้งที่ 5 เป็นต้นมา มีการจัดทำโล่รางวัลเฉลิมไทยอวอร์ดขึ้นเป็นรูปธรรม เพื่อมอบให้ผู้ได้รับรางวัลซึ่งเป็นคนไทย จากจุดนั้นทำให้เฉลิมไทยอวอร์ดมีความสำคัญและบทบาทมากขึ้น ในฐานะรางวัลด้านภาพยนตร์จากการลงคะแนนของมหาชนรางวัลหนึ่ง

รายละเอียดเกี่ยวกับโล่รางวัล ดูเพิ่มเติมในเนื้อหาของเฉลิมไทยอวอร์ด ครั้งที่ 5