เทศบาลตำบลเมืองพาน แรกเริ่มก่อตั้งตามประกาศกระทรวงลงวันที่ 31 สิงหาคม พ.ศ. 2498 โดยจัดตั้งท้องถิ่นซึ่งเป็นที่ว่าการอำเภอพาน ตำบลเมืองพาน อำเภอพาน ขึ้นเป็น สุขาภิบาลเมืองพาน[2] อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย โดยให้มีผลตั้งแต่วันที่ 17 กันยายน ปีเดียวกัน โดยครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางส่วนของตำบลเมืองพาน

ชุมชนบริเวณสุขาภิบาลเมืองพานนั้น มีความเจริญอย่างรวดเร็วเป็นอย่างมาก กระทรวงมหาดไทยจึงให้ใช้พระราชกฤษฎีกา ให้ใช้พระราชบัญญัติควบคุมอาคาร พ.ศ. 2522 บังคับในเขตสุขาภิบาลเมืองพาน[3] เนื่องจากมีการขยายตัวทั้งในด้านการก่อสร้างอาคารและการผังเมือง ตามประกาศกระทรวงมหาดไทยลงวันที่ 13 กรกฎาคม พ.ศ. 2528 โดยให้มีผลตั้งแต่วันที่ 26 กรกฎาคม ปีเดียวกัน

ต่อมาในปี พ.ศ. 2542 ได้มีพระราชบัญญัติเปลี่ยนแปลงฐานะสุขาภิบาลทั่วประเทศเป็นเทศบาลตำบล ตามประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่ม 116 ตอนที่ 9 ลงวันที่ 24 กุมภาพันธ์ 2542 มีผลใช้บังคับ เมื่อวันที่ 25 พฤษภาคม 2542 สุขาภิบาลเมืองพาน จึงเปลี่ยนแปลงฐานะเป็นเทศบาลตำบลเมืองพาน[4] นับตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา ซึ่งตามหลักการและเหตุผลการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้ ก็เพื่อให้สอดคล้องกับบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2540 และเป็นการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น