เพลงยาวหม่อมพิมเสน เป็นกลอนเพลงยาวที่มีลักษณะเป็นนิราศในสมัยกรุงศรีอยุธยา ถือเป็นนิราศในลักษณะกลอนสุภาพเรื่องเดียวในสมัยกรุงศรีอยุธยา[1] แต่ก็รวมไว้ในพวกเพลงยาวสังวาศ หาได้แยกออกเป็นเรื่องต่างหากเหมือนอย่างนิราศที่แต่งกันในชั้นกรุงรัตนโกสินทร์ไม่[2] เพลงยาวหม่อมหม่อมพิมเสนถือเป็นต้นแบบนิราศ ส่งแรงบันดาลใจให้สุนทรภู่แต่งนิราศเรื่องต่าง ๆ[3]เพลงยาวหม่อมพิมเสนไม่ปรากฏหลักฐานว่าแต่งเมื่อใด บ้างว่าแต่งในสมัยพระเจ้าเอกทัศน์[4] พบต้นฉบับเป็นกลอนเพลงยาวจำนวน 18 เรื่อง รวมพิมพ์อยู่ในหนังสือ ชุมนุมเพลงยาวสมัยโบราณ ซึ่งจัดพิมพ์โดยศึกษานุมิตรสมาคม เมื่อ พ.ศ. 2504 ต่อมาใน พ.ศ. 2545 สำนักพิมพ์มติชนได้นำเพลงยาวเรื่องสุดท้ายซึ่งมีขนาดยาวที่สุด แล้วตรวจสอบกับต้นฉบับของวิทยาลัยวิชาการศึกษาปทุมวันให้ชื่อว่า นิราศเมืองเพชรบุรี รวมพิมพ์ในหนังสือ ประวัติศาสตร์สังคมและวัฒนธรรมจากวรรณคดี กวีสยามนำเที่ยวกรุงเทพฯ