การเมืองการปกครอง ของ เมืองเพชรบุรี

จังหวัดเพชรบุรีมีรูปแบบการปกครองและการบริหารราชการแผ่นดิน 3 รูปแบบ คือ

การบริหารส่วนกลาง

ประกอบด้วยหน่วยงานสังกัดส่วนกลางซึ่งมาตั้งหน่วยปฏิบัติงานในพื้นที่ จำนวน 75 ส่วนราชการ

การบริหารส่วนภูมิภาค

มีหน่วยราชการที่อยู่ในความควบคุมดูแลของผู้ว่าราชการจังหวัด คือ ส่วนราชการต่าง ๆ ในระดับจังหวัด และอำเภอ ส่วนราชการในระดับจังหวัดเป็นหน่วยงาน 2 ลักษณะ คือ หน่วยราชการบริหาร ส่วนภูมิภาคประจำจังหวัด และหน่วยราชการบริหารส่วนกลางในจังหวัด (ขึ้นตรงต่อส่วนกลาง) หน่วยราชการบริหารส่วนภูมิภาคประจำจังหวัดของจังหวัดเพชรบุรีมีทั้งสิ้น 33 หน่วยงาน สังกัดกระทรวงมหาดไทย 8 หน่วยงาน และสังกัดกระทรวง ทบวง กรมอื่น ๆ 26 หน่วยงาน

  • ระดับจังหวัด ประกอบด้วยส่วนราชการประจำจังหวัด จำนวน 26 ส่วนราชการ
  • ระดับอำเภอ ประกอบด้วย 8 อำเภอ 93 ตำบล 698 หมู่บ้าน
  1. อำเภอเมืองเพชรบุรี
  2. อำเภอเขาย้อย
  3. อำเภอหนองหญ้าปล้อง
  4. อำเภอชะอำ
  1. อำเภอท่ายาง
  2. อำเภอบ้านลาด
  3. อำเภอบ้านแหลม
  4. อำเภอแก่งกระจาน

 

การบริหารส่วนท้องถิ่น

การปกครองส่วนท้องถิ่น ประกอบด้วย องค์การบริหารส่วนจังหวัดเพชรบุรี, เทศบาลเมือง 2 แห่ง, เทศบาลตำบล 13 แห่ง และองค์การบริหารส่วนตำบล 69 แห่ง มีรายละเอียดดังนี้

จังหวัดลำดับ
ที่
ชื่ออำเภอที่ตั้งเนื้อที่
(ตร.กม.)
ประชากร
สิ้นปี 2555
(คน)[6]
ความหนาแน่น
(คน/ตร.กม.)
ปีที่ได้รับการจัดตั้งเป็นเทศบาลเมืองชื่อและ/หรือฐานะ
ก่อนหน้า
 เพชรบุรี1 เทศบาลเมืองชะอำ ชะอำ
110.00 
34,151 
310.46 
2547  เทศบาลตำบลชะอำ
2 เทศบาลเมืองเพชรบุรี เมืองเพชรบุรี
5.40 
23,811 
4,409.44 
2478 [7] สุขาภิบาลเมืองเพชรบุรี
  • เทศบาลตำบล 13 แห่ง จำแนกตามอำเภอได้ดังนี้
อำเภอลำดับที่ชื่อเทศบาลครอบคลุมตำบล
(ตาม พ.ร.บ. ลักษณะปกครองท้องที่)
ปีที่ได้รับการ
จัดตั้งเป็น
เทศบาลตำบล
ชื่อและ/หรือฐานะก่อนหน้า
เต็มพื้นที่ไม่เต็มพื้นที่
(เฉพาะบางส่วนหรือส่วนใหญ่)
 เมืองเพชรบุรี1 เทศบาลตำบลหนองขนาน หนองขนาน2555 องค์การบริหารส่วนตำบลหนองขนาน
2 เทศบาลตำบลหัวสะพาน วังตะโก, หัวสะพาน2542 สุขาภิบาลหัวสะพาน
3 เทศบาลตำบลหาดเจ้าสำราญ หาดเจ้าสำราญ2542 สุขาภิบาลหาดเจ้าสำราญ
 เขาย้อย1 เทศบาลตำบลเขาย้อย บางเค็ม เขาย้อย, ทับคาง, สระพัง2542 สุขาภิบาลเขาย้อย
 ชะอำ1 เทศบาลตำบลนายาง เขาใหญ่, ดอนขุนห้วย, นายาง2542 สุขาภิบาลนายาง
2 เทศบาลตำบลบางเก่า บางเก่า2555 องค์การบริหารส่วนตำบลบางเก่า
 ท่ายาง1 เทศบาลตำบลท่าไม้รวก ท่าไม้รวก2551 องค์การบริหารส่วนตำบลท่าไม้รวก
2 เทศบาลตำบลท่ายาง ท่ายาง ท่าคอย2542 สุขาภิบาลท่ายาง
3 เทศบาลตำบลท่าแลง ท่าแลง2551 องค์การบริหารส่วนตำบลท่าแลง
4 เทศบาลตำบลหนองจอก หนองจอก2542 สุขาภิบาลหนองจอก
 บ้านลาด1 เทศบาลตำบลบ้านลาด บ้านลาด2542 สุขาภิบาลบ้านลาด
 บ้านแหลม1 เทศบาลตำบลบางตะบูน บางตะบูน, บางตะบูนออก2542 สุขาภิบาลบางตะบูน
2 เทศบาลตำบลบ้านแหลม บ้านแหลม2542 สุขาภิบาลบ้านแหลม
  • องค์การบริหารส่วนตำบล 69 แห่ง จำแนกตามอำเภอได้ดังนี้
    • อำเภอเมืองเพชรบุรี :: องค์การบริหารส่วนตำบลบางจาน องค์การบริหารส่วนตำบลนาพันสาม องค์การบริหารส่วนตำบลธงชัย องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านกุ่ม องค์การบริหารส่วนตำบลหนองโสน องค์การบริหารส่วนตำบลไร่ส้ม องค์การบริหารส่วนตำบลบางจาก องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านหม้อ องค์การบริหารส่วนตำบลต้นมะม่วง องค์การบริหารส่วนตำบลช่องสะแก องค์การบริหารส่วนตำบลนาวุ้ง องค์การบริหารส่วนตำบลสำมะโรง องค์การบริหารส่วนตำบลโพพระ องค์การบริหารส่วนตำบลต้นมะพร้าว องค์การบริหารส่วนตำบลโพไร่หวาน องค์การบริหารส่วนตำบลดอนยาง และ องค์การบริหารส่วนตำบลหนองพลับ
    • อำเภอเขาย้อย :: องค์การบริหารส่วนตำบลเขาย้อย องค์การบริหารส่วนตำบลหนองปลาไหล องค์การบริหารส่วนตำบลหนองปรง องค์การบริหารส่วนตำบลหนองชุมพล องค์การบริหารส่วนตำบลห้วยโรง องค์การบริหารส่วนตำบลห้วยท่าช้าง และ องค์การบริหารส่วนตำบลหนองชุมพลเหนือ
    • อำเภอหนองหญ้าปล้อง :: องค์การบริหารส่วนตำบลหนองหญ้าปล้อง องค์การบริหารส่วนตำบลยางน้ำกลัดใต้ และ องค์การบริหารส่วนตำบลท่าตะคร้อ
    • อำเภอชะอำ :: องค์การบริหารส่วนตำบลหนองศาลา องค์การบริหารส่วนตำบลห้วยทรายเหนือ องค์การบริหารส่วนตำบลไร่ใหม่พัฒนา และ องค์การบริหารส่วนตำบลสามพระยา
    • อำเภอท่ายาง :: องค์การบริหารส่วนตำบลท่าคอย องค์การบริหารส่วนตำบลยางหย่อง องค์การบริหารส่วนตำบลหนองจอก องค์การบริหารส่วนตำบลมาบปลาเค้า องค์การบริหารส่วนตำบลวังไคร้ องค์การบริหารส่วนตำบลกลัดหลวง องค์การบริหารส่วนตำบลปึกเตียน องค์การบริหารส่วนตำบลเขากระปุก และ องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านในดง
    • อำเภอบ้านลาด :: องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านหาด องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านทาน องค์การบริหารส่วนตำบลตำหรุ องค์การบริหารส่วนตำบลสมอพลือ องค์การบริหารส่วนตำบลไร่มะขาม องค์การบริหารส่วนตำบลท่าเสน องค์การบริหารส่วนตำบลหนองกระเจ็ด องค์การบริหารส่วนตำบลหนองกะปุ องค์การบริหารส่วนตำบลไร่โคก องค์การบริหารส่วนตำบลโรงเข้ องค์การบริหารส่วนตำบลไร่สะท้อน องค์การบริหารส่วนตำบลท่าช้าง องค์การบริหารส่วนตำบลถ้ำรงค์ และ องค์การบริหารส่วนตำบลห้วยลึก
    • อำเภอบ้านแหลม :: องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านแหลม องค์การบริหารส่วนตำบลบางขุนไทร องค์การบริหารส่วนตำบลปากทะเล องค์การบริหารส่วนตำบลบางแก้ว องค์การบริหารส่วนตำบลแหลมผักเบี้ย องค์การบริหารส่วนตำบลบางตะบูน องค์การบริหารส่วนตำบลบางครก องค์การบริหารส่วนตำบลท่าแร้ง และ องค์การบริหารส่วนตำบลท่าแร้งออก
    • อำเภอแก่งกระจาน :: องค์การบริหารส่วนตำบลแก่งกระจาน องค์การบริหารส่วนตำบลสองพี่น้อง องค์การบริหารส่วนตำบลวังจันทร์ องค์การบริหารส่วนตำบลป่าเด็ง องค์การบริหารส่วนตำบลพุสวรรค์ และ องค์การบริหารส่วนตำบลห้วยแม่เพรียง

รายพระนามและรายนามผู้ปกครอง

รายพระนามกษัตริย์ผู้ครองแคว้น
ลำดับพระนาม/นามตำแหน่งราชวงศ์ช่วงเวลา
1พระพนมทะเลศรีมเหนทราชาธิราชกษัตริย์เพชรบุรี-ไม่ทราบปี
2พระพนมไชยศิริกษัตริย์เพชรบุรี-ไม่ทราบปี
3พระกฤติสารกษัตริย์เพชรบุรี-ไม่ทราบปี
4พระอินทราชา กษัตริย์เพชรบุรี-ไม่ทราบปี
5พระเจ้าอู่ทองกษัตริย์เพชรบุรี-ไม่ทราบปี - พ.ศ. 1748
เพชรบุรี: ไม่ทราบปี - พ.ศ. 1748; อโยธยา:พ.ศ. 1748 - 1796[8]
6เจ้าสามกษัตริย์เพชรบุรี-พ.ศ. 1748 - ไม่ทราบปี
-----
-เจ้าวรเชษฐ์กษัตริย์เพชรบุรีสายน้ำผึ้งหลัง พ.ศ. 1868 - 1887
เพชรบุรี: หลัง พ.ศ. 1868 - 1887; อโยธยา: พ.ศ. 1887 - 1893; อยุธยา: พ.ศ. 1893 - 1912
รายนามเจ้าเมืองและผู้ว่าราชการจังหวัดเพชรบุรี
รายพระนามและรายนามผู้ว่าราชการจังหวัดเพชรบุรี
พระนาม/ชื่อเข้ารับตำแหน่งสิ้นสุดการดำรงตำแหน่ง
1. พระยาเพชรบุรี (ฟู)พ.ศ. 2325พ.ศ. 2325
2. พระยมราช (ทองสุก)ไม่มีข้อมูลไม่มีข้อมูล
3. พระยามหาตาลวันปเทโส (เกตุ)ไม่มีข้อมูลไม่มีข้อมูล
4. พระยาสุรินทรฦาชัย (บัว)พ.ศ. 2399พ.ศ. 2401
5. เจ้าพระยาสุรพันธ์พิสุทธิ์ (เทศ บุนนาค)
(ต่อมาเป็นพระยาสุรพันธ์พิสุทธิ์)
พ.ศ. 2401พ.ศ. 2437
6. พระยาเพชรพิสัยศรีสวัสดิ์ (เทียน บุนนาค)
(ต่อมาเป็นพระยาอัมรินทรฦาชัย)
พ.ศ. 2437พ.ศ. 2440
7. พระยาสุรินทรฤๅชัย (เทียม บุนนาค)พ.ศ. 2440พ.ศ. 2442
8. พระยาสุรินทรฤๅชัย (เทียน บุนนาค)
(ต่อมาเป็นพระยาสุรพันธ์พิสุทธิ์)
พ.ศ. 2442พ.ศ. 2456
9. พระยาเพชรพิสัยศรีสวัสดิ์ (แป้น วสันตสิงห์)พ.ศ. 2456พ.ศ. 2460
10. พระยาสุรินทรฦาชัย (ทอง จันทรางศุ)พ.ศ. 2460พ.ศ. 2461
11. พระยาพัชรินทรฦาชัย (ธูป โอสถานนท์)พ.ศ. 2461พ.ศ. 2465
12. พระยาสุรพันธ์เสนี (อิ้น บุนนาค)พ.ศ. 2465พ.ศ. 2469
13. พระยาจันตรักษ์ (จำลอง สวัสดิ์ชูโต)พ.ศ. 2469พ.ศ. 2473
14. พระยาวิเศษฤๅชัย (ม.ล.เจริญ อิศรางกูร)พ.ศ. 2473พ.ศ. 2476
15. พ.อ.หลวงอาจศรศิลป์ (เป้า ธนพุทธิ)พ.ศ. 2476พ.ศ. 2479
16. พระบำรุงบุรีราช (วิง หรือ บำรุง สิทธิเทศานนท์)พ.ศ. 2479พ.ศ. 2484
17. หลวงอรรถวิจิตรจรรยารักษ์ (กังวาน วงศ์สกุล)พ.ศ. 2484พ.ศ. 2485
18. หลวงอรรถเกษมทาษา (สวิง อรรถเกษม)พ.ศ. 2485พ.ศ. 2485
19. หลวงอรรถสิทธิสุนทร (พล.ต.อรรถสิทธิ์ สิทธิสุนทร)พ.ศ. 2485พ.ศ. 2487
20. ร.อ.ขุนชาญใช้จักร ร.น. (ชาญ ชาญใช้จักร)พ.ศ. 2487พ.ศ. 2487
21. พระบำรุงบุรีราช (วิง หรือ บำรุง สิทธิเทศานนท์)พ.ศ. 2487พ.ศ. 2488
22. หลวงอรรถวิภาคไพศาลย์ (กระจ่าง อรรถวิภาคไพศาลย์)พ.ศ. 2488พ.ศ. 2488
23. หลวงจรูญ บูรกิจ (จรูญ ณ สงขลา)พ.ศ. 2488พ.ศ. 2488
24. ร.ท.ขุนวรกิจโกศล (ถวิล ระวังศัย)พ.ศ. 2488พ.ศ. 2489
25. ขุนสนิทประชากร (ชลาด สนิทประชากร)พ.ศ. 2489พ.ศ. 2490
26. พระสมัครสโมสร (เสงี่ยม สมัครสโมสร)พ.ศ. 2490พ.ศ. 2492
27. ขุนบุริรักษ์บทวรัญช์ (ชุ่ม บริรักษ์บทวรัญช์)พ.ศ. 2492พ.ศ. 2493
28. นายสนิท วิไลจิตต์พ.ศ. 2493พ.ศ. 2494
29. นายแสวง ทิมทองพ.ศ. 2494พ.ศ. 2495
30. นายวิทูร จักกะพากพ.ศ. 2495พ.ศ. 2496

พระนาม/ชื่อเข้ารับตำแหน่งสิ้นสุดการดำรงตำแหน่ง
31. นายบุญยฤทธิ์ นาคีนพคุณพ.ศ. 2496พ.ศ. 2497
32. นายสาย หุตะเจริญพ.ศ. 2497พ.ศ. 2497
33. นายเกษม สุขุมพ.ศ. 2497พ.ศ. 2499
34. นายชาติ บุณยรัตพันธุ์พ.ศ. 2499พ.ศ. 2501
35. นายจาด อุรัสยะนันทน์พ.ศ. 2501พ.ศ. 2511
36. นายเอนก พยัคฆันตรพ.ศ. 2511พ.ศ. 2516
37. นายประเวส เรืองจรัสพ.ศ. 2516พ.ศ. 2518
38. นายประชุม บุญประคองพ.ศ. 2518พ.ศ. 2519
39. นายศุภโยค พานิชวิทย์พ.ศ. 2519พ.ศ. 2523
40. นายชัด รัตนราชพ.ศ. 2523พ.ศ. 2527
41. นายเชาวน์วัศ สุดลาภาพ.ศ. 2527พ.ศ. 2531
42. พ.ต.อรุณ สังฆสุบรรณพ.ศ. 2531พ.ศ. 2532
43. นายอเนก โรจนไพบูลย์พ.ศ. 2532พ.ศ. 2534
44. นายสุชาญ พงษ์เหนือพ.ศ. 2534พ.ศ. 2536
45. นายคงศักดิ์ ลิ่วมโนมนต์พ.ศ. 2536พ.ศ. 2539
46. นายวิมล พวงทองพ.ศ. 2539พ.ศ. 2540
47. นายสมบัติ สืบสมานพ.ศ. 2540พ.ศ. 2540
48. นายศิวะ แสงมณีพ.ศ. 2540พ.ศ. 2541
49. นายชูชาติ พูลศิริพ.ศ. 2541พ.ศ. 2542
50. นายนิรันดร์ชัย เพชรสิงห์พ.ศ. 2542พ.ศ. 2546
51. นายกิตติพงษ์ สุนานันท์พ.ศ. 2546พ.ศ. 2547
52. นายประสงค์ พิทูรกิจจาพ.ศ. 2547พ.ศ. 2549
53. นายสยุมพร ลิ่มไทยพ.ศ. 2549พ.ศ. 2551
54. นายชาย พานิชพรพันธุ์พ.ศ. 2551พ.ศ. 2554
55. นายวินัย บัวประดิษฐ์พ.ศ. 2554พ.ศ. 2555
56. นายมณเฑียร ทองนิตย์พ.ศ. 2555พ.ศ. 2558
57. นายสนิท ขาวสอาดพ.ศ. 2558พ.ศ. 2559
58. นางฉัตรพร ราษฎร์ดุษดีพ.ศ. 2559พ.ศ. 2561
59. นายกอบชัย บุญอรณะพ.ศ. 2561พ.ศ. 2563
60. นายภัคพงศ์ ทวิพัฒน์พ.ศ. 2563ปัจจุบัน