"เรือบรรทุกนักโทษ" (อังกฤษ: The Adventure of the Gloria Scott) เป็นเรื่องสั้นเรื่องหนึ่งใน 56 เรื่องที่เกี่ยวกับเชอร์ล็อก โฮมส์ เขียนโดยอาร์เธอร์ โคนัน ดอยล์ ตีพิมพ์ครั้งแรกใน นิตยสารสแตรนด์ในสหราชอาณาจักรในเดือนเมษายน ค.ศ. 1893 และในนิตยสารฮาเพอส์วีกลีในสหรัฐอเมริกาในวันที่ 15 เมษายน ค.ศ. 1893 [1] เป็นเรื่องสั้นลำดับที่ 5 จากทั้งหมด 12 เรื่องที่รวบรวมตีพิมพ์ในหนังสือรวมเรื่องสั้น เรื่องสั้นเชอร์ล็อก โฮมส์ ชุด จดหมายเหตุในฉบับที่ตีพิมพ์ในอังกฤษ และเป็นลำดับที่ 4 จากทั้งหมด 11 เรื่องใน เรื่องสั้นเชอร์ล็อก โฮมส์ ชุด จดหมายเหตุ ในฉบับที่ตีพิมพ์ในอเมริกา (เนื่องจากการตัดเรื่อง "ตามพิฆาต" ออกเพราะเนื้อเรื่องมีประเด็น "อื้อฉาว")ตามลำดับเวลาแล้ว เรื่องราวที่เล่าใน "เรือบรรทุกนักโทษ" คือคดีแรกสุดในเนื้อเรื่องหลักของเชอร์ล็อก โฮมส์ เรื่องราวนี้มีความเกี่ยวข้องกับโฮมส์มากกว่าวัตสัน และเป็นคดีแรกที่โฮมส์ใช้ความสามารถในการอนุมาน โดยเวลานั้นโฮมส์ทำเป็นเพียงงานอดิเรก "เรือบรรทุกนักโทษ" เป็นหนึ่งในเรื่องราวของเชอร์ล็อก โฮมส์หลายเรื่องที่ตัวละครเอกของคดีถูกตามรังควานโดยเพื่อนเก่าจากอาชญากรรมครั้งเก่า เรื่องอื่น ๆ ได้แก่ "ความลับที่หุบเขาบอสคูมบ์", "ปีเตอร์ดำ", "จัตวาลักษณ์", "เมล็ดส้มห้าเมล็ด", "จองเวร" เป็นต้น และยังเป็นหนึ่งในหลายเรื่องที่เกี่ยวข้องกับชะตากรรมของตัวละครที่กลับมาอังกฤษหลังจากใช้เวลาอยู่ในอาณานิคมของจักรวรรดิอังกฤษในต่างแดน [2]