แถลงการณ์ถนัด-รัสก์ เป็นแถลงการณ์ทางการทูตทวิภาคีที่ลงนามเมื่อวันที่ 6 มีนาคม พ.ศ. 2505[1] โดยพันเอกพิเศษ ถนัด คอมันตร์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศไทย และดีน รัสก์ (Dean Rusk) รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐ ในแถลงการณ์ดังกล่าว สหรัฐสัญญาว่าจะช่วยเหลือไทยหากต้องเผชิญกับการรุกรานจากชาติเพื่อนบ้าน แถลงการณ์นี้เกิดขึ้นจากความสัมพันธ์ระหว่างสหรัฐกับไทยที่เริ่มต้นขึ้นในคริสต์ศตวรรษที่ 19 โดยสนธิสัญญาไมตรีและพาณิชย์ ค.ศ. 1833[2]แถลงการณ์ดังกล่าวตอกย้ำบทบาทของไทยในฐานะพันธมิตรที่สำคัญของสหรัฐ ในภูมิภาคเอเชียแปซิฟิกในช่วงสงครามเย็น ในช่วงเวลาต่อจากการแถลง สหรัฐได้ดำเนินการช่วยพัฒนากองทัพไทยและปรับปรุงโครงสร้างพื้นฐานทางกายภาพของประเทศไทยให้ทันสมัย ต่อมากองทัพไทยได้มีส่วนร่วมกับสงครามเวียดนาม โดยสนับสนุนประเทศเวียดนามใต้จากภัยคุกคามทางทหารจากประเทศเวียดนามเหนือและเวียดกง ในช่วงสงครามเวียดนาม สหรัฐได้เข้าใช้ฐานทัพอากาศของประเทศไทย เพื่อสนับสนุนการเคลื่อนกำลังพลและยุทธภัณฑ์ทางอากาศของกองทัพสหรัฐ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของยุทธศาสตร์การวางกำลังส่วนหน้า[3]