โดยพื้นฐานแล้วโซนิคไรเดอร์สมีการเล่นที่เหมือนกันเกมแข่งรถทั่วๆไป นั่นคือพยายามเข้าเส้นชัยให้เป็นที่ 1 แต่โซนิคไรเดอร์สได้เพิ่มองค์ประกอบที่สำคัญๆให้กับตัวเกม อันได้แก่

การออกตัว

ตรงข้ามกับเกมแข่งรถทั่วไปที่ให้ผู้เล่นออกตัวเมื่อเวลานับถึง 0 เกมโซนิคไรเดอร์สเมื่อเริ่มแข่งขันในแต่ละสนาม ผู้เล่นทุกคนจะได้เริ่มก่อนหน้าจุดเริ่ม ขณะที่เวลานับถอยหลังผู้เล่นจะสามารถควบคุมตัวละครให้เดินหน้าหรือถอยหลังก็ได้ จากนั้นก็วิ่งผ่านจุดเริ่มเมื่อเวลานับถอยหลังลงเป็น 0 ซึ่งจุดสำคัญคือการสะสมความเร็วก่อนที่จะผ่านจุดเริ่มและผ่านจุดเริ่มก่อนตัวละครตัวอื่นๆ เมื่อผ่านจุดเริ่ม เกมจะคำนวณจากความเร็วสะสม เวลาที่ใช้นับจากที่นับถอยหลังถึงจุดเริ่ม, ลำดับการผ่านจุดเริ่ม แล้วเกมจะนำมาคำนวณความเร็วในการออกตัวให้กับผู้เล่น ส่วนผู้เล่นที่ผ่านจุดเริ่มก่อนเวลาที่กำหนด จะถูกไฟฟ้าช็อตทำให้เสียเวลาในการออกตัวไปครู่หนึ่ง

อากาศ

ดังที่กล่าวไว้ข้างต้นว่าเอ็กซ์ทรีมเกียร์นั้นใช้อากาศเป็นพลังงานในการขับเคลื่อน อย่างไรก็ดีระหว่างเล่นผู้เล่นจะสูญเสียอากาศจากการใช้งาน, การพุ่งตัว, การใช้แอร์เบรก, การกระโดด ดังนั้นตัวเกมจึงเปิดโอกาสให้ผู้เล่นสะสมอากาศไว้ในเอ็กซ์ทรีมเกียร์ ซึ่งก็มีหลายวิธี โดยส่วนมากจะเป็นการใช้กลเม็ด, เก็บเลเวล, เติมอากาศที่จุดเติม หรือเก็บไอเท็มอากาศ

เลเวล

การเก็บแหวนในเกมนี้มีค่าสูงสุดอยู่ที่ 100 วง เมื่อผู้เล่นเก็บครบ 30 และ 60 วงผู้เล่นจะได้รับเลเวล 2 และ 3 ตามลำดับ (ผู้เล่นทุกคนจะเริ่มต้นที่เลเวล 1) โดยเลเวลที่เพิ่มขึ้นทำให้ผู้เล่นมีอากาศในเอ็กซ์ทรีมเกียร์มากขึ้น (และเติมอากาศในเอ็กซ์ทรีมเกียร์ให้เมื่อได้รับเลเวล) ซึ่งเท่ากับว่าผู้เล่นจะมีเวลาในการเล่นมากขึ้นก่อนที่อากาศจะหมด แต่เมื่อผู้เล่นถูกโจมตีหรือตกเหว แหวนจะหายไปหมดและเลเวลจะกลายเป็น 1 ใหม่

กลเม็ด

เช่นเดียวกับเกมกีฬาประเภทลีลา โซนิคไรเดอร์สมีการเสริมระบบกลเม็ดให้กับผู้เล่น โดยกลเม็ดจะถูกเรียกมาได้นั้นผู้เล่นจะต้องใช้เนินกระโดด เมื่อผู้เล่นพบเนินให้กดกระโดดค้างไว้เพื่อบรรจุอากาศ จากนั้นปล่อยตรงจุดสูงสุดของเนินกระโดด ตัวละครจะกระโดดสูงขึ้นกว่าปกติและทำให้ผู้เล่นมีโอกาสสร้างกลเม็ด โดยการสร้างกลเม็ดในเกมนี้ทำได้โดยการกดปุ่มทิศทางทั้ง 4 ด้าน ตัวละครก็จะสร้างท่าทางตามกลเม็ดเอง และเมื่อถึงพื้นเกมจะคำนวณคะแนนออกมา โดยขึ้นอยู่กับจำนวนกลเม็ดที่เล่น, ความสูง, ความเร็วและการลง (ถ้าลงผิดพลาดจะได้เกรด C) ซึ่งยิ่งเกรดดีก็จะเติมอากาศได้มากขึ้น นอกจากนั้นแล้วผู้เล่นสามารถเล่นกลเม็ดตามกำแพงโค้ง หรือเส้นทางลมของฝ่ายตรงข้ามก็ได้

เส้นทางลม

ระหว่างที่ตัวละครต่างๆกำลังแข่งนั้นบางครั้งตัวละครที่เร็วมากจะสามารถสร้างเส้นทางลม (Turbelence) ไว้ โดยเส้นทางลมนี้ผู้เล่นคนอื่นๆสามารถใช้มันเพื่อเร่งความเร็วไล่ตามคู่แข่งได้ (ซึ่งคล้ายๆกับ Slipsteam ในเกมแข่งรถ)

กล่องไอเท็ม

ในแต่ละสนามะมีกล่องไอเท็มให้ผู้เล่นได้เก็บซึ่งเพิ่มความได้เปรียบของผู้เล่น กล่องไอเท็มจะมีสองชนิดคือของข้างในแน่นอนและสุ่ม ซึ่งจะมีไอเท็มอยู่ 8 ชนิดได้แก่ แหวน, อากาศ, เกราะไฟฟ้า (สุ่ม), แหวน 100 วง, อากาศเต็ม, รองเท้า (สุ่ม), ลูกเหล็กช้าลง (สุ่ม), อมตะชั่วคราว (สุ่ม)