โปรตุเกสโมซัมบิก (โปรตุเกส: Moçambique) มีชื่อเรียกอย่างเป็นทางการว่า แอฟริกาตะวันออกของโปรตุเกส (África Oriental Portuguesa) เป็นคำเรียกทั่วไปสำหรับโมซัมบิกสมัยในอดีตเมื่อยังเป็นดินแดนโพ้นทะเลของโปรตุเกส ประกอบด้วยหมู่อาณานิคมโปรตุเกส และภายหลังรวมกันเป็นมณฑลโพ้นทะเลของโปรตุเกสตามชายฝั่งทวีปแอฟริกาตะวันออกเฉียงใต้ ซึ่งปัจจุบันประกอบขึ้นเป็นสาธารณรัฐโมซัมบิกมีการตั้งนิคมการค้าและอาณานิคมในเวลาต่อมาตามชายฝั่งตั้งแต่ ค.ศ. 1498 เมื่อนักสำรวจชาวโปรตุเกส วัชกู ดา กามา ถึงชายฝั่งโมซัมบิกครั้งแรก Lourenço Marques สำรวจพื้นที่ซึ่งปัจจุบันเป็นอ่าวมาปูโตใน ค.ศ. 1544 เขาตั้งรกรากถาวรในประเทศโมซัมบิดปัจจุบัน ที่ซึ่งเขาใช้เวลาส่วนใหญ่ของชีวิต และงานของเขามีนักสำรวจ กะลาสีและวาณิชโปรตุเกสหลายคนสานต่อ อาณานิคมเหล่านี้บางส่วนมีการส่งมอบให้ปกครองโดยบริษัทที่ได้รับพระบรมราชานุญาตในปลายคริสต์ศตวรรษที่ 19 เช่น บริษัทโมซัมบิก ซึ่งได้รับสัมปทานแผ่นดินซึ่งปัจจุบันได้แก่ จังหวัดมานีกาและจังหวัดซูฟาลา และบริษัทนียาซา ซึ่งควบคุมดินแดนในจังหวัดกาบูแดลกาดูและจังหวัดนียาซา ใน ค.ศ. 1951 อาณานิคมดังกล่าวมีการรวมเข้ากับมณฑลโพ้นทะเลโดยเป็นส่วนหนึ่งของโปรตุเกส อาณานิคมเดิมส่วนมากเป็นชื่อของจังหวัดของโมซัมบิกในปัจจุบัน