โรงเรียนพัฒนานิคมได้เริ่มก่อตั้งเมื่อประมาณปี พ.ศ. 2504 นับถึงปัจจุบัน จัดการเรียนการสอนตามหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน เปิดสอนตั้งแต่ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1-6 เมื่อพุทธศักราช 2503 รัฐบาลของ ฯพณฯ จอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ได้ออกกฎหมายยกเลิกอาชีพขับสามล้อในกรุงเทพมหานคร(จังหวัดพระนครเดิม)และได้อพยพครอบครัวของกรรมการสามล้อเข้าไปประกอบอาชีพเกษตรกรรมในเขตพื้นที่อำเภอพัฒนานิคม ซึ่งในขณะนั้นอำเภอพัฒนานิคมกรรมการสามล้อคนละ 25 ไร่ กรรมการสามล้อเหล่านั้น กรมประชาสงเคราะห์ได้จัดสรรที่ดินให้สร้างโรงเรียน มีเนื้อที่ 72 ไร่ 3 งาน 38.4 ตารางวา โดยเปิดสอนในระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ถึงชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 (มศ.3 ) สังกัดกรมสามัญศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ และเมื่อวันที่ 1 มิถุนายน 2504 โดยมี ฯพณฯ จอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ มาเป็นประธานในพิธีเปิด ซึ่งในขณะนั้นมีนายอนันต์ อ่ำพันธ เป็นครูใหญ่ต่อมาในปีพุทธศักราช 2525 กรมสามัญศึกษาให้โรงเรียนเปิดสอนในระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย(ม. 4-ม. 6 )โดยมีผู้ว่าราชการจังหวัดลพบุรี นายวิธาน สุวรรณทัต ให้เกียรติเป็นประธานในพิธิเปิดเมื่อ วันที่ 1 มิถุนายน 2525