โรงเรียนสกลราชวิทยานุกูล เป็นโรงเรียนประจำจังหวัดสกลนคร ตั้งขึ้นครั้งแรกเมื่อใดไม่ปรากฏหลักฐานเพียงแต่พอทราบจากการบอกเล่าสืบต่อกันมาว่า ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) พระผู้พระราชทานการศึกษาแก่ทวยราษฎร์พระองค์ ได้ทรงขยายการศึกษาออกสู่หัวเมืองต่างๆ การเรียนการสอน ในจังหวัดสกลนครได้มีขึ้นในช่วงรัชสมัยของพระองค์ท่านด้วย

โดย มีโรงเรียนเดิมตั้งอยู่วัดกลาง (บริเวณตลาดศรีคูณเมืองปัจจุบัน) มีชื่อเรียกว่า “ โรงเรียนวัดกลางรามวิทยา ” โดยมีพระครูคำ เป็นผู้ดำเนินการสอน บางครั้งก็ย้ายไปสอนตามบ้านข้าราชการในสมัยนั้นบ้าง นักเรียนในสมัยนั้นเมื่อจบหลักสูตรก็ต้องออกไปรับราชการเป็นเสมียน เท่าที่ทราบจากการบอกเล่าโดยย่อมีเพียงเท่านี้ ต่อมาโรงเรียนได้รับการพัฒนาด้านอาคารสถานที่ และปรับปรุงหลักสูตรสรุปได้ ดังนี้

พ.ศ. 2454 ได้ย้ายมาจากวัดกลาง มาตั้งที่โรงเรียนเชิงชุมราษฎร์นุกูลในปัจจุบัน มีอาคารเรียนเป็นเรือนไม้ ยกพื้นสูง มีหน้ามุขหนึ่งมุขสี่หน้องเรียน

พ.ศ. 2455 ข้าราชการ พ่อค้า ประชาชนในเมืองสกลนครร่วมกันบริจาคทรัพย์ สร้างอาคารใหม่เพิ่ม เป็นอาคารไม้หลังคามุงกระเบื้อง ได้รับการสถาปนาชื่อเป็น “ โรงเรียนสกลราชวิทยานุกูล ” ทำบุญฉลองและเปิดทำการเรียนการสอน เมื่อวันที่ 23 มกราคม พ.ศ. 2455 จึงถือเอาวันที่ 23 มกราคม ของทุกปีเป็นวันคล้ายวันสถาปนาโรงเรียนสกลราชวิทยานุกูล[1]

พ.ศ. 2461 ได้รื้ออาคารเรียนหลังเดิมสร้างใหม่เป็นเรือนไม้ใต้ถุนเตี้ย มีแปดห้องเรียน หันหน้าออกสู่ถนนด้านทิศใต้ สร้างแล้วเสร็จในปี พ.ศ. 2463

พ.ศ. 2467 ได้ขยายเปิดสอนถึงชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4

พ.ศ. 2475 ได้สร้างอาคารเรียนหลังใหม่เป็นเรือนไม้สูง เสาอิฐถือปูน มีเก้าห้องเรียน

พ.ศ. 2480 ขยายชั้นเรียนถึงชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6

พ.ศ. 2503 ขยายชั้นเรียนถึงชั้นเตรียมวิทยาศาสตร์ (ตว.1) ม.7-ม.8 นายแก้ว อุปพงษ์ เป็นอาจารย์ใหญ่ ขณะนั้นได้เชิญชวนคหบดีเมืองสกลนคร นายเขียน-นางบัวแถว มาลัยกรอง บริจาคเงินสร้างอาคารเรียนให้โรงเรียน ชื่อ “ ตึกมาลัยกรอง ”

พ.ศ. 2510 นายสำเริง นิลประดิษฐ์ ผู้อำนวยการโรงเรียนขณะนั้น ได้เสนอรวมโรงเรียนสกลราชวิทยานุกูล โรงเรียนสตรีสกลรัตน์และโรงเรียนการช่างสตรีสกลนครเข้าด้วยกัน

พ.ศ. 2511 ได้รับอนุญาตจากกระทรวงศึกษาธิการ เมื่อวันที่ 1 ตุลาคม 2511 ให้รวม 3 โรงเรียนเข้าด้วยกันโดยใช้ชื่อโรงเรียนว่า “โรงเรียนสกลราชวิทยานุกูล” ตามนโยบายของกรมสามัญศึกษา เพื่อใช้หลักสูตร คมส.( โครงการ โรงเรียนมัธยมแบบผสม) โดยความร่วมมือช่วยเหลือของ USOM เนื่องจากบริเวณโรงเรียนเดิมมีโรงเรียนเชิงชุมราษฎร์นุกูลกั้นอยู่ ทำให้ไม่สะดวกต่อการบริหารงานด้านการเรียนการสอน ดังนั้น ทางโรงเรียนและจังหวัดได้ทำเรื่องเสนอกระทรวงศึกษาธิการ ขอแลกเปลี่ยนบริเวณ โรงเรียนสกลราชวิทยานุกูล กับ โรงเรียนเชิงชุมราษฎร์นุกูล กระทรวงศึกษาได้อนุมัติให้ดำเนินการตามประสงค์ ซึ่งมีที่ตั้งและอาณาเขตดังเช่นปัจจุบัน
โรงเรียนสกลราชวิทยานุกูล มีการพัฒนาให้ก้าวหน้ามาเป็นลำดับ ปัจจุบันมีการจัดการเรียนการสอนตามหลักสูตรสถานศึกษาโรงเรียนสกลราชวิทยานุกูล พุทธศักราช 2552 (ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551) หลักสูตรห้องเรียนพิเศษวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ และคอมพิวเตอร์ พุทธศักราช 2553 และหลักสูตรโรงเรียนมาตรฐานสากล โรงเรียนสกลราชวิทยานุกูล พุทธศักราช 2553 มีนักเรียนทั้งสิ้น 3,990 คน มีครูและบุคลากรทางการศึกษา 189 คน มีนายประทวน สมบูรณ์ เป็นผู้บริหารโรงเรียน

พ.ศ. 2554 วันที่ 23 มกราคม 2554 โรงเรียนสกลราชวิทยานุกูล ได้ทำการเฉลิมฉลองครบรอบการก่อตั้ง 100 ปี 2454 จากวัดกลางรามวิทยา สู่ สกลราชวิทยานุกูล